Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο
Anti-Fraud Knowledge Centre

Διαδικτυακή πύλη δημοσίων συμβάσεων BASE

Πλαίσιο και στόχοι

Το 2008, ψηφίστηκε ο Κώδικας Δημοσίων Συμβάσεων της Πορτογαλίας (ΚΔΣΠ) που μετέφερε τις οδηγίες 2004/17/ΕΕ και 2004/18/ΕΕ στην πορτογαλική νομοθεσία. Ο ΚΔΣΠ διέπει τις υποχρεωτικές διαδικασίες για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων και καθορίζει τους κανόνες για την απόδοσή τους. Αναθεωρήθηκε το 2017 και ο νέος κώδικας τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2018.

Από τον Νοέμβριο του 2009, οι ηλεκτρονικές συμβάσεις έχουν καταστεί υποχρεωτικές για όλα τα ιδρύματα, για προσφορές που υπερβαίνουν το όριο των 5.000 ευρώ. Το σύστημα ηλεκτρονικών συμβάσεων της Πορτογαλίας λειτουργεί αποκλειστικά σε ιδιωτικές πλατφόρμες, οι οποίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να προσφέρουν υπηρεσίες ηλεκτρονικών συμβάσεων στις αναθέτουσες αρχές.

Ο ΚΔΣΠ προβλέπει τη δημιουργία μιας διαδικτυακής πύλης αποκλειστικά για τις δημόσιες συμβάσεις, η οποία αναμένεται να συγκεντρώσει όλες τις σχετικές πληροφορίες για τις δημόσιες συμβάσεις.

Η πύλη BASE ιδρύθηκε για τον σκοπό αυτόν και τώρα τη διαχειρίζεται το Instituto dos Mercados Públicos, do Imobiliário e da Construção, γνωστό και ως IMPIC (Ινστιτούτο Δημόσιων Αγορών, Ακίνητης Περιουσίας και Κατασκευών).

Επί του παρόντος, η πύλη δεν λειτουργεί πλήρως, καθώς ένας μεγάλος αριθμός συμβάσεων δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί στο BASE και η παρακολούθηση που πραγματοποιείται από την πύλη παραμένει περιορισμένη.

Ωστόσο, οι βάσεις δεδομένων που συνδέονται με την πύλη ενημερώνονται τακτικά με πληροφορίες από το Diário da República Eletrónico (Ηλεκτρονική Επίσημη Εφημερίδα της Πορτογαλίας), τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες δημοσίων συμβάσεων και τις αναθέτουσες αρχές. Όλες αυτές οι πληροφορίες στη συνέχεια αναλύονται, υποβάλλονται σε επεξεργασία και χρησιμεύουν ως βάση για την ανάπτυξη ενός ευρέος φάσματος μελετών και στατιστικών αναλύσεων. Μέρος αυτών των πληροφοριών δημοσιεύεται επίσης στην πύλη.

Η πύλη περιγράφει τον σκοπό που επιτελεί ως αντίστοιχου ενός φόρουμ διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων που συμμετέχουν στις δημόσιες συμβάσεις και γενικά μεταξύ πολιτών.

Σύμφωνα με τον ιστότοπό της, η πύλη στοχεύει να εκπληρώσει διάφορες λειτουργίες (οι οποίες δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί):

  • τη συγκέντρωση των πιο σημαντικών δεδομένων των δημοσίων συμβάσεων που συνάπτονται,
  • τη διαφήμιση, μεταξύ άλλων, της έναρξης του καλέσματος για την υποβολή προσφορών και άλλες διαδικασίες σύναψης συμβάσεων, τη σύναψη των συμβάσεων και τυχόν κυρώσεις που επιβάλλονται για παραβάσεις του ΚΔΣΠ,
  • τη διάδοση των τεχνικών περιεχομένων και της σχετικής νομοθεσίας,
  • να φέρει τον Πορτογάλο πολίτη πιο κοντά στους θεσμούς, με την παρακίνηση των πολιτών για την παρακολούθηση και την εξοικείωση με τις δημόσιες δαπάνες.

Περιγραφή της πρακτικής

Η πύλη BASE είναι ένας εικονικός χώρος όπου όλα τα στοιχεία που σχετίζονται με τις δημόσιες συμβάσεις θα δημοσιοποιούνται, επιτρέποντας έτσι την παρακολούθηση της εξέλιξης και την εποπτεία τους.

Πληροφορίες για τέσσερα στάδια προμηθειών - προσφορά, ανάθεση, σύμβαση και υλοποίηση - διατίθενται σε μορφή Open Contracting Data Standard (OCDS). Η πύλη στοχεύει στη διάθεση των ακόλουθων πληροφοριών στο κοινό:

  • τη δημιουργία και την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων,
  • τις ειδοποιήσεις σχετικά με το άνοιγμα των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων και τις επόμενες ανακοινώσεις, εάν υπάρχουν,
  • εντολές και διαβουλεύσεις για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων συμβάσεων σε εξαιρετικές συνθήκες,
  • συμβάσεις που συνάπτονται βάσει διαδικασιών άμεσης ανάθεσης (γενική συνθήκη), ανοικτών διαδικασιών, κλειστών διαδικασιών, διαπραγματεύσεων και διαδικασιών ανταγωνιστικού διαλόγου,
  • τροποποιήσεις συμβάσεων που υπερβαίνουν το 15% της αξίας της σύμβασης,
  • συμπληρωματικές κυρώσεις που αναφέρονται στον αποκλεισμό από τις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων για μέγιστη περίοδο δύο ετών.

Το Πορτογαλικό Νομισματοκοπείο και Επίσημο Τυπογραφείο (Imprensa Nacional - Casa da Moeda, INCM) είναι υπεύθυνο για τη δημοσίευση προκηρύξεων, αποφάσεων και άλλων νομικών πράξεων για τις δημόσιες συμβάσεις τόσο στην Επίσημη Εφημερίδα της Πορτογαλίας όσο και στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόνο οι άμεσες αναθέσεις δεν θα απαιτούν προηγούμενη ειδοποίηση.

Οι προκηρύξεις συμβάσεων ανακοινώνουν την πρόθεση των Αναθετουσών Αρχών να αγοράσουν ένα συγκεκριμένο αγαθό ή μία υπηρεσία, το είδος της διαδικασίας (π.χ. ανοιχτή ή κλειστή), καθώς και την πλατφόρμα ηλεκτρονικών συμβάσεων που διαχειρίζεται το στάδιο πριν την υποβολή των προσφορών. Κατά τη δημοσίευση, το INCM διαβιβάζει ηλεκτρονικά τις ειδοποιήσεις σχετικά με το άνοιγμα των διαδικασιών προμηθειών στην πύλη BASE.

Οι υποψήφιοι και οι προσφέροντες πρέπει να υποβάλουν τις αιτήσεις και τις προσφορές τους μεταφορτώνοντάς τες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που χρησιμοποιεί η Αναθέτουσα Αρχή. Οι Πλατφόρμες Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων ή οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών συμβάσεων είναι πλήρως μηχανοργανωμένες. Οι αιτήσεις που διέρχονται από ολόκληρη τη διαδικασία δημοσίων συμβάσεων πραγματοποιούνται με πλήρως ηλεκτρονικό και άυλο τρόπο. Οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών συμβάσεων πιστοποιούνται από το IMPIC και πωλούν τις υπηρεσίες τους τόσο σε Αναθέτουσες Αρχές όσο και σε επιχειρήσεις, συνδέοντάς τις με τη διαδικασία δημοσίων συμβάσεων κατά τη διάρκεια αυτού του αρχικού σταδίου. Καθώς προχωρά η διαδικασία, οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών συμβάσεων προωθούν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τους διαγωνιζόμενους και τη δημόσια σύμβαση που πρόκειται να ανατεθεί στην πύλη BASE.

Τέλος, οι Αναθέτουσες Αρχές αποφασίζουν και διεξάγουν τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων και είναι υπεύθυνες για την εισαγωγή των πληροφοριών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις που αναθέτουν στην πύλη BASE. Αυτό περιλαμβάνει συμβάσεις που συνάπτονται ως αποτέλεσμα άμεσης ανάθεσης ή προηγούμενων διαδικασιών διαβούλευσης. Για αυτές τις περιπτώσεις, η Αναθέτουσα Αρχή πρέπει να συμπληρώσει ένα συγκεκριμένο έντυπο με τις σχετικές πληροφορίες για κάθε σύμβαση. Για αυτόν τον λόγο, υπάρχουν επίσης συμβάσεις που δημοσιεύονται στην πύλη BASE, για τις οποίες δεν δημοσιεύονται προκηρύξεις διαγωνισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της Πορτογαλίας.

Επιπλέον, το IMPIC αξιολογεί και παρακολουθεί τις δημόσιες συμβάσεις στην Πορτογαλία και δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις και μηνιαίες στατιστικές, στις οποίες μπορείτε να έχετε πρόσβαση μέσω της ιστοσελίδας του.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

  • Πρωτοβουλία για διαφάνεια στις δημόσιες συμβάσεις,
  • Σύνδεση με τον ΚΔΣΠ που καθορίζει την εφαρμογή και τη χρήση της πύλης,
  • Κεντρική πλατφόρμα που στοχεύει στη διάθεση όλων των σχετικών πληροφοριών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις σε μία τοποθεσία,

Αποτελέσματα

Η ριζική ψηφιοποίηση των δημοσίων συμβάσεων στην Πορτογαλία οδήγησε σε μετρήσιμες βελτιώσεις, όπως συνολική εξοικονόμηση έως και 12%, μειώσεις τιμών έως και 20% και αυξημένη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα.

Η πύλη BASE είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη μεγαλύτερη διαφάνεια στις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων. Το μητρώο της συμβάσεων της Πορτογαλίας καθίσταται το πιο πλήρες στην ΕΕ, καθώς καμία άλλη χώρα στην ΕΕ δεν δημοσιεύει τόσες πολλές πληροφορίες.

Ωστόσο, στο τρέχον στάδιο, υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό δημοσίων συμβάσεων που δεν δημοσιεύονται και επομένως δεν μπορεί να αναλυθεί από την πύλη BASE. Αυτός είναι ένας τομέας όπου απαιτείται περαιτέρω βελτίωση, πιθανώς μέσω της αυστηρότερης εφαρμογής των απαιτήσεων του ΚΔΣΠ, ιδίως όσον αφορά στη δημοσίευση συμβάσεων.

Βασικοί παράγοντες επιτυχίας

  • Διεπαφή με το INCM,
  • Σύνδεση με τις υπάρχουσες πλατφόρμες ηλεκτρονικών συμβάσεων,
  • Συνεργασία με τις Αναθέτουσες Αρχές για τη δημοσίευση των πληροφοριών.

 

Αντιμετώπιση προκλήσεων και διδάγματα

Το διακύβευμα παραμένει η διασφάλιση της έγκαιρης και ευρείας χρήσης της πύλης. Εφεξής, η BASE δεν μπορεί να δημοσιεύει όλες τις συμβάσεις, ούτε να συγκεντρώνει όλες τις σχετικές πληροφορίες σχετικά με τις συμβάσεις, ούτε να δημοσιεύει πλήρεις και ουσιαστικές πληροφορίες για την εκτέλεση των συμβάσεων.

Πολλά από τα ζητήματα προκύπτουν εξαιτίας της στήριξης της πύλης στη δημοσίευση και τη διανομή δεδομένων δημοσίων συμβάσεων από τις αναθέτουσες αρχές και τις πλατφόρμες ηλεκτρονικών συμβάσεων.

Σύμφωνα με την Διεθνή Διαφάνεια Πορτογαλίας:

  • ορισμένες συμβάσεις δεν συνδέονται με την προκήρυξη της σύμβασης στην Επίσημη Εφημερίδα της Πορτογαλίας,
  • σημαντικός αριθμός αναθετουσών αρχών δεν μεταφορτώνει τις συμβάσεις, ενώ
  • η πλειονότητα των συμβάσεων δεν κοινοποιεί πληροφορίες σχετικά με το στάδιο πριν την υποβολή των προσφορών.

Ο συνολικός αριθμός των συμβάσεων, όπως εκτιμάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι τρεις φορές υψηλότερος από τον αριθμό των συμβάσεων που δημοσιεύονται στην πύλη BASE, παρά τις νομικές απαιτήσεις για τη δημοσίευση όλων των συμβάσεων στην πύλη.

Οι δημόσιες συμβάσεις δεν είναι διαφανείς από προεπιλογή, πράγμα που σημαίνει ότι στην πύλη BASE δεν υπάρχουν κρίσιμες πληροφορίες για την αξιολόγηση της διαμόρφωσης των συμβάσεων, την σχέση απόδοσης-κόστους και της βιωσιμότητάς τους. Το IMPIC ανακοίνωσε την εφαρμογή του Προτύπου Ανοικτών Δεδομένων Συμβάσεων τον Νοέμβριο του 2019, το οποίο αποσκοπεί στη σημαντική βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας των δεδομένων δημοσίων συμβάσεων, και συνεπώς και στη διαφάνεια.

Επιπλέον, μια ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων OCDS δείχνει ότι πάνω από το 80% των διαδικασιών δημοσίων συμβάσεων είναι άμεσες αναθέσεις, επηρεάζοντας σοβαρά τον ανταγωνισμό στην αγορά δημοσίων συμβάσεων. Αυτό συνεπάγεται την αδιαφάνεια, διότι η αιτιολόγηση μπορεί απλώς να αναφέρεται σε ένα άρθρο του ΚΔΣΠ που επιτρέπει τη χρήση άμεσων αναθέσεων χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις πάνω στις περιστάσεις που καθόρισαν αυτήν την επιλογή, έναντι ενός ανοικτού διαγωνισμού. Αυτό επιδρά αρνητικά στο επίπεδο εμπιστοσύνης των πολιτών και των επιχειρήσεων αυξάνοντας την καχυποψία και το επίπεδο αντίληψης της διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις.

Οι υπηρεσίες του Παρατηρητηρίου Δημόσιων Συμβάσεων, μιας οντότητας που είναι επιφορτισμένη με την παρακολούθηση των δημοσίων συμβάσεων, δεν είναι προσβάσιμες επί του παρόντος. Το Παρατηρητήριο Δημόσιων Συμβάσεων υποτίθεται ότι προσφέρει έναν διαδικτυακό χώρο εργασίας ώστε να παρέχεται μία πιο διαδραστική άποψη των δεδομένων δημοσίων συμβάσεων. Αυτό είναι ακόμη υπό ανάπτυξη, ενώ με την έναρξη λειτουργίας του θα συμπληρώσει την πύλη BASE.

Δυνατότητα μεταφοράς

Η Πορτογαλία μπορεί ήδη να βασιστεί στο γεγονός ότι υπάρχουν πλατφόρμες ηλεκτρονικών συμβάσεων για την ανάθεση συμβάσεων. Για άλλες χώρες, η μετατροπή της διαδικασίας δημοσίων συμβάσεων σε μια ηλεκτρονική και ψηφιακή διαδικασία θα πρέπει να αποτελεί το προκαταρκτικό βήμα.

Εναλλακτικά, άλλες χώρες που δεν διαθέτουν τέτοιες ηλεκτρονικές πλατφόρμες επί του παρόντος, θα μπορούσαν να εφαρμόσουν μια ενιαία πύλη για τη συλλογή, τη δημοσίευση και την παρακολούθηση όλων των πληροφοριών για τις δημόσιες συμβάσεις.

 

25 ΙΟΥΝΊΟΥ 2021
Portugal_BASE_web_portal_on_public_contracts
English
(102.58 KB - PDF)
Τηλεφόρτωση