Μετά τη Μελέτη για την Πρόληψη της απάτης και της διαφθοράς στα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία - απολογισμός πρακτικών στα κράτη μέλη της ΕΕ το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εκπρόσωποι των κρατών μελών ζήτησαν πιο συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές πάνω στην πρόληψη και τον εντοπισμό της απάτης στα κονδύλια της ΕΕ. Αυτός ο ιστότοπος είναι το αποτέλεσμα ενός έργου για τη συλλογή του σχετικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων των ορθών πρακτικών των κρατών μελών, ώστε να απαντήσουμε σε αυτήν την ανάγκη.
Το έργο για τη δημιουργία αυτού του ιστοτόπου ήταν μια κοινή προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΓΔ REGIO, του EIPA (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης - EIPA), της PwC (PricewaterhouseCoopers) και της GOPA Com.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε από τη ΓΔ REGIO.
Οι ορθές πρακτικές και οι περιπτωσιολογικές μελέτες εντοπίστηκαν μέσω έρευνας γραφείου και συνεντεύξεων με ειδικούς και ενδιαφερόμενους φορείς. Όσες εμφανίζονται σε αυτόν τον ιστότοπο επιλέχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη ΓΔ REGIO με βάση τη συνάφεια, τον αποδεδειγμένο αντίκτυπο και το δυναμικό της μεταφοράς τους σε άλλα κράτη μέλη.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με την ομάδα του έργου μέσω αυτής της φόρμας. Σας προσκαλούμε να υποβάλλετε τα σχόλιά σας πάνω στην παρουσίαση του υλικού καθώς και να προτείνετε τρόπους για την περαιτέρω βελτίωσή του. Στις διάφορες ορθές πρακτικές που εμφανίζονται περιλαμβάνονται επίσης τα στοιχεία επικοινωνίας των κατόχων των ορθών πρακτικών.
Είναι δύσκολο να ορίσουμε έναν συγκεκριμένο αριθμό για τα κονδύλια της ΕΕ που επηρεάζονται ετησίως από απάτη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βασίζεται στα κράτη μέλη, τα οποία οφείλουν να αναφέρουν σωστά τις παρατυπίες που διαπιστώθηκαν. Ο αριθμός των παρατυπιών που αναφέρονται ως δόλιες (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων υπόνοιας ή διαπιστωθείσας απάτης) και των σχετικών ποσών δεν αποτελούν τον άμεσο δείκτη του επιπέδου της απάτης που επηρεάζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Το κατώτατο όριο για την αναφορά παρατυπιών είναι 10.000 €. Είναι πιθανό ότι πολλές ακόμα απάτες δεν αναφέρονται και δεν εντοπίζονται.
Για το 2019, οι δόλιες παρατυπίες που αναφέρονται ανέρχονται κατά προσέγγιση στα 461,4 εκατομμύρια ευρώ.
Πηγή: Έκθεση PIF 2019
Βλ. επίσης:
Εκθέσεις PIF: Όλες οι εκθέσεις PIF (στο άρθ. 325 ΣΛΕΕ μπορούν να βρεθούν στα ακόλουθα εδώ.
Εκθέσεις OLAF: Όλες οι εκθέσεις της OLAF βρίσκονται στον ακόλουθο σύνδεσμο εδώ.
Σύμφωνα με το άρθρο 325 ΣΛΕΕ, η Ένωση και τα κράτη μέλη καταπολεμούν την απάτη ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, λαμβάνοντας σύμφωνα με το παρόν άρθρο μέτρα τα οποία θα έχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα και θα προσφέρουν αποτελεσματική προστασία στα κράτη μέλη καθώς και στα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης.
Σύμφωνα με αυτό το άρθρο η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, υποβάλλει κάθε χρόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της απάτης, που ονομάζεται «Έκθεση PIF». Η έκθεση PIF συμπεριλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την πιο σημαντική πρωτοβουλία για την καταπολέμηση της απάτης και περιέχει ανάλυση των κοινοποιήσεων που παρέχονται από τις εθνικές αρχές για περιπτώσεις παρατυπιών και υπόνοιες απάτης ή διαπιστωθείσες απάτες.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) δημοσιεύει επίσης κάθε χρόνο ετήσια έκθεση στην οποία παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις έρευνες της Υπηρεσίας και τις συστάσεις προς τα κράτη μέλη. Σε αυτήν την έκθεση μπορεί κανείς να βρει πληροφορίες σχετικά με την απόδοση της OLAF στο κομμάτι της έρευνας, τις τάσεις στις έρευνες κατά της απάτης, τις ενέργειες της Υπηρεσίας για την προστασία των εσόδων του προϋπολογισμού και πληροφορίες σχετικά με τη συμβολή της στις πολιτικές καταπολέμησης της απάτης.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) δημοσιεύει κάθε χρόνο ετήσια έκθεση, σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού EPPO. Η έκθεση περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις γενικές δραστηριότητες της EPPO. Η έκθεση διαβιβάζεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα εθνικά κοινοβούλια, καθώς και στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
Βλ. επίσης:
Εκθέσεις PIF: Όλες οι εκθέσεις PIF (στο άρθ. 325 ΣΛΕΕ, μπορούν να βρεθούν στα ακόλουθα εδώ.
Εκθέσεις OLAF: Όλες οι εκθέσεις της OLAF βρίσκονται στον ακόλουθο σύνδεσμο εδώ.
OLAF σημαίνει Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (European Anti-Fraud Office).
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) είναι ένας οργανισμός της ΕΕ που έχει την εντολή να εντοπίζει, να διερευνά και να σταματά την απάτη στα κονδύλια της ΕΕ, προκειμένου να προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η OLAF εκπληρώνει την αποστολή της:
- με τη διεξαγωγή ανεξάρτητων ερευνών για την απάτη και τη διαφθορά που αφορούν κονδύλια της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλα τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ καταλήγουν σε έργα που μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να προωθήσουν την ανάπτυξη στην Ευρώπη,
- με τη συμβολή της στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, διερευνώντας σοβαρά παραπτώματα από το προσωπικό της ΕΕ και τα μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ,
- με την ανάπτυξη μιας υγιούς πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης.
Βλ. επίσης: Σύνδεσμος προς την ιστοσελίδα της OLAF
EPPO σημαίνει Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (European Public Prosecutor’s Office).
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι αρμόδια για την καταζήτηση, τη δίωξη και την παραπομπή ενώπιον της δικαιοσύνης, των δραστών αδικημάτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωση, καθώς και των συνεργών τους, όπως τα συμφέροντα αυτά ορίζονται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 και καθορίζονται από τον κανονισμό EPPO. η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διενεργεί έρευνες, εκτελεί πράξεις δίωξης και ασκεί εισαγγελικά καθήκοντα στα αρμόδια δικαστήρια των κρατών μελών έως την οριστική περάτωση της υπόθεσης.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα λειτουργεί ως ενιαίο γραφείο σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες της ΕΕ και θα συνδυάζει ευρωπαϊκές και εθνικές προσπάθειες επιβολής του νόμου σε μια ενοποιημένη, απρόσκοπτη και αποτελεσματική προσέγγιση. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα δομηθεί σε δύο επίπεδα: Το κεντρικό επίπεδο θα αποτελείται από τον Ευρωπαίο Γενικό Εισαγγελέα, από 22 Ευρωπαίους Εισαγγελείς (έναν ανά συμμετέχον κράτος μέλος), δύο εκ των οποίων θα είναι αναπληρωτές του Ευρωπαίου Γενικού Εισαγγελέα και του Διοικητικού Διευθυντή. Το αποκεντρωμένο επίπεδο θα αποτελείται από Εντεταλμένους Ευρωπαίους Εισαγγελείς η έδρα των οποίων θα βρίσκεται στα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Το κεντρικό επίπεδο θα εποπτεύει τη διενέργεια ερευνών και την άσκηση διώξεων σε εθνικό επίπεδο. Οι Ευρωπαίοι Εκπρόσωποι Εισαγγελείς θα διεξάγουν την έρευνα και τη δίωξη κατά κανόνα στη χώρα τους.
Πηγή: Άρθ. 4 του κανονισμού EPPO 2017/1939
Πηγή: Ειδική ιστοσελίδα της EPPO στον ιστότοπο της Επιτροπής
Ναι. Εδώ μπορείτε να βρείτε μερικές από τις ειδικές εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου πάνω στο θέμα.
- Ειδική έκθεση 1/2019 - «Καταπολέμηση της απάτης στις δαπάνες της ΕΕ: απαιτείται δράση»
- Ειδική έκθεση 6-2019 - «Αντιμετώπιση της απάτης στις δαπάνες συνοχής της ΕΕ»
- Ειδική έκθεση 24/2015 - «Αντιμετώπιση της ενδοκοινοτικής απάτης ΦΠΑ: Απαιτείται περισσότερη δράση»
- Ειδική έκθεση 2/2011 - Παρακολούθηση της ειδικής έκθεσης 1/2005 σχετικά με τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), γνώμη αριθ. 6/2005, γνώμη αριθ. 7/2006, γνώμη αριθ. 6/2011
5. Ειδική έκθεση 1/2005 σχετικά με τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF)
Η διαδικασία διεύρυνσης των γνώσεων των εμπειρογνωμόνων είναι γνωστή ως ανάπτυξη ικανοτήτων. Αυτός ο ιστότοπος δημιουργήθηκε για να σας βοηθήσει να αναπτύξετε τις ικανότητές σας σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης. Περιηγηθείτε στους ορισμούς, τις σχετικές οδηγίες, τα βίντεο και άλλα μέρη αυτού του ιστοτόπου, ώστε να εξοικειωθείτε με την πιο σημαντική ορολογία.
Ένας άλλος καλός τρόπος για να γίνει αυτό είναι να χρησιμοποιήσετε τα εργαλεία που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και πληροφοριών μεταξύ των επαγγελματιών. Το όργανο TAIEX PEER-2-PEER δημιουργήθηκε με αυτόν τον ακριβή στόχο. Δημόσιοι υπάλληλοι σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν και ανταλλάσσουν γνώσεις, ορθές πρακτικές και πρακτικές προσεγγίσεις. Με αυτόν τον τρόπο αναβαθμίζουν τη διοικητική τους ικανότητα, βελτιώνοντας έτσι τα επενδυτικά αποτελέσματα της ΕΕ.
Όλοι οι δημόσιοι φορείς που αποτελούν μέρος του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου είναι επιλέξιμοι, συγκεκριμένα:
- οι διαχειριστικές αρχές
- οι ενδιάμεσοι φορείς
- οι ελεγκτικές αρχές
- οι αρχές πιστοποίησης
- οι εθνικοί συντονιστικοί φορείς
- οι κοινές τεχνικές γραμματείες.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το TAIEX REGIO PEER-2-PEER, κάντε κλικ εδώ.
Η πρόληψη της απάτης αποβλέπει στη μείωση των ευκαιριών για απάτη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή αποτελεσματικών διαδικασιών και ελέγχων, π.χ. που σχετίζονται με τις προσφορές, και με την ευαισθητοποίηση των ανθρώπων σχετικά με τα πιο κοινά σχέδια απάτης και τις αρνητικές επιπτώσεις τους σε οργανισμούς και άτομα.
Η πρόληψη της απάτης είναι σημαντική επειδή στοχεύει στην πρόληψη ζημιών που προκαλούνται από απάτη. Πρόκειται για τη διασφάλιση ότι τα χρήματα δαπανώνται με αποδοτικό, αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο και δεν καταλήγουν στις τσέπες των εγκληματιών. Αφορά επίσης τη μείωση των ποσών που ενδέχεται να δαπανηθούν για τη διερεύνηση απάτης ή την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων.
Δυστυχώς, η απάτη δεν μπορεί ποτέ να αποφευχθεί με απόλυτους όρους. Ωστόσο, ο κίνδυνος απάτης μπορεί να μειωθεί σημαντικά μέσω της εφαρμογής προληπτικών μέτρων. Αποτελεσματικά μέτρα κατά της απάτης, συμπεριλαμβανομένων μεθόδων εντοπισμού απάτης και της διερεύνησης και των κυρώσεων της δόλιας συμπεριφοράς μπορούν επίσης να αποτρέψουν σημαντικά τον απατεώνα καθώς και να περιορίσουν την απάτη, τις οικονομικές ζημίες και ζημιές στην υπόληψη που σχετίζονται με αυτήν.
Παραμένετε προσεκτικοί και σε επαγρύπνηση, ειδικά όταν δεν έχετε καλή διαίσθηση για μια κατάσταση ή αίτηση. Φροντίστε να εφαρμόσετε καθορισμένες διαδικασίες και να καταλάβετε την αναγκαιότητά τους - εάν δεν καταλαβαίνετε γιατί απαιτείται κάποιος έλεγχος ή τεκμηρίωση, ρωτήστε τους συναδέλφους ή τους επόπτες σας. Εάν αισθάνεστε αβεβαιότητα σχετικά με το εάν ένα συγκεκριμένο είδος συμπεριφοράς είναι σωστό ή αν παρατηρείτε πιθανή δόλια συμπεριφορά, επικοινωνήστε με τον προϊστάμενό σας ή επικοινωνήστε με την αστυνομία ή την OLAF.
Πρώτα απ' όλα, είναι σημαντικό να είστε προσεκτικοί και σε επαγρύπνηση για να εντοπίζετε απάτες. Κάθε φορά που μια κατάσταση δεν φαίνεται απόλυτα σωστή ή ο αντισυμβαλλόμενος ενεργεί με τρόπο που δεν είναι κατανοητός, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί και ίσως να συμβουλευτείτε έναν επόπτη.
Υπάρχουν επίσης διάφορα συστήματα και εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό της απάτης, π.χ. προγράμματα που εντοπίζουν ανωμαλίες στις πληρωμές ή στις διαδικασίες υποβολής προσφορών. Η επανεξέταση των εγγράφων που υποβλήθηκαν και η επιβεβαίωση των παρουσιαζόμενων γεγονότων μέσω διαθέσιμων στο κοινό δεδομένων μπορεί επίσης να οδηγήσει σε εντοπισμό δόλιας συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να αναλύσει εάν οι υποψήφιοι που ζητούν χρηματοδότηση έχουν πράγματι την εμπειρία με τον έλεγχο προηγούμενων έργων και αναφορών. Κάποιος μπορεί επίσης να ελέγξει τις υποβολές του κόστους έργου, συγκρίνοντας το κόστος με παρόμοια έργα ή επικοινωνώντας με τα άτομα που συμμετέχουν σε ένα έργο για να λάβει επιβεβαίωση.
Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να αποκαλύψετε τους απατεώνες, καθώς μπορεί να κρύβουν πολύ καλά τις πραγματικές τους προθέσεις. Ωστόσο, όποτε έχετε την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά σε μια κατάσταση, πρέπει να είστε προσεκτικοί και σίγουρα να μην απομακρύνετε αυτήν τη σκέψη.
Όταν ομόλογοί σας σάς ζητούν να παραλείψετε ορισμένα βήματα σε μια διαδικασία, να επιταχύνετε μια διαδικασία, να προσφέρετε δώρα ή να δώσετε άλλες υποσχέσεις, θα πρέπει να ειδοποιήσετε άμεσα τον προϊστάμενό σας, το τμήμα συμμόρφωσης, το νομικό τμήμα ή την αστυνομία.
Ειδικά τα λεγόμενα «προειδοποιητικά σημάδια» θα μπορούσαν να σχετίζονται με το ιστορικό ενός ατόμου ή μίας εταιρείας που υποβάλλει αίτηση για κονδύλια, π.χ. την έλλειψη εμπειρίας στις υπηρεσίες που προσφέρονται, την παραπομπή του από ή οι στενές σχέσεις με κυβερνητικό αξιωματούχο ή κάποιον που αποφασίζει για τη χρηματοδότηση του έργου (ειδικά εάν ο αξιωματούχος ή το άτομο που αποφασίζει επιμένει να συνεργαστεί με έναν συγκεκριμένο ομόλογό του). Άλλα προειδοποιητικά σημάδια αφορούν στα αιτήματα που γίνονται και συνδέονται με πληρωμές, π.χ. αιτήματα πληρωμών σε τράπεζες σε άλλες χώρες, εκτός από τη χώρα σύστασης/ενέργειας, ή σε εταιρείες-κελύφη/ή εταιρίες που αναφέρουν ταχυδρομικές θυρίδες. Προειδοποιητικό σημάδι είναι επίσης να λείπουν έγγραφα ή να υπάρχουν αντιφάσεις σε αυτά, να πραγματοποιούνται πληρωμές ή να δίδονται δώρα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής προσφορών, να απαιτούνται επείγουσες πληρωμές κατά τη διάρκεια του έργου.
Εάν έχετε υποψίες ή βάσιμους λόγους να γνωρίζετε ή να υποπτεύεστε για δόλια δραστηριότητα, αναφέρετέ το στον προϊστάμενό σας, σε ένα ειδικό τμήμα (π.χ. νομικό ή συμμόρφωσης), σε ένα ειδικό εθνικό όργανο καταγγελίας, στην εθνική αστυνομία ή στην OLAF. Μην προσπαθήσετε να συλλέξετε αποδεικτικά στοιχεία - αυτό μπορεί να καταστήσει τα αποδεικτικά στοιχεία άκυρα σε μεταγενέστερες έρευνες ή δίκες και μπορεί να σας θέσει σε κίνδυνο. Μην προσπαθήσετε να πιάσετε, να αντιμετωπίσετε ή να ενημερώσετε με άλλους τρόπους το άτομο το οποίο υποψιάζεστε ότι έχετε διαπράξει αδικήματα για να προστατευτείτε και να αποφύγετε τυχόν καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων.
Μπορείτε να αναφέρετε στην OLAF, τον προϊστάμενό σας, τα ειδικά τμήματα ή την αστυνομία:
- απάτη ή άλλες σοβαρές παρατυπίες με δυνητικά αρνητικό αντίκτυπο για τα δημόσια κονδύλια της ΕΕ, είτε τα έσοδα, οι δαπάνες της ΕΕ είτε τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
- σοβαρό παράπτωμα από μέλη ή προσωπικό των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ.
Για απάτη χωρίς οικονομικό αντίκτυπο στα δημόσια κονδύλια της ΕΕ ή διαφθορά που δεν περιλαμβάνει μέλη ή προσωπικό θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, παρακαλούμε να αναφέρετε στην εθνική αστυνομία. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στον ιστότοπο της OLAF .
Παρατυπία συνιστά πράξη που δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες της ΕΕ και η οποία ενδέχεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, μπορεί ωστόσο να είναι το αποτέλεσμα πραγματικών σφαλμάτων που διαπράχθηκαν τόσο από τους δικαιούχους που έχουν αιτηθεί κονδύλια όσο και από τις αρμόδιες αρχές για την πραγματοποίηση πληρωμών. Ωστόσο, εάν μια παρατυπία διαπράττεται σκόπιμα, πρόκειται για απάτη. (Βλ. περισσότερα στο άρθρο 1 τουκανονισμού 2988/95 του Συμβουλίου). Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στον ιστότοπο της OLAF .
Ορισμένα κράτη μέλη έχουν εισαγάγει την έννοια του «σήματος παρατυπίας» στις εσωτερικές τους διαδικασίες αναφοράς. Πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η έννοια δεν προβλέπεται στους κανονισμούς της ΕΕ, επομένως δεν είναι δεσμευτική για τα κράτη μέλη.
Ως σήμα παρατυπίας πρέπει να νοείται «κάθε πληροφορία που λαμβάνεται από οποιαδήποτε πηγή σχετικά με την ύπαρξη παρατυπίας πριν από την αξιολόγηση αυτών των πληροφοριών» (π.χ. ένας ισχυρισμός περί παρατυπίας).
Οι διαθέσιμες πληροφορίες σε ένα σήμα παρατυπίας μπορεί ή όχι να επαρκούν για να επιβεβαιώσουν σίγουρα την ύπαρξη παρατυπίας ή υπόνοιας απάτης και πρέπει να αξιολογηθούν, καθώς η υποχρέωση αναφοράς ξεκινά από την «πρώτη γραπτή αξιολόγηση».
Πηγή: Εγχειρίδιο με θέμα «Αναφορά παρατυπιών στην κοινή διαχείριση», 2017
Προκειμένου να θεωρηθεί ως παρατυπία, η συμπεριφορά του δράστη πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα προσβολή/παράβαση της κοινοτικής ή εθνικής νομοθεσίας. Ο κύριος παράγοντας για τον εντοπισμό της «απάτης» είναι η «σκόπιμη πρόθεση» να διαπραχθεί η παρατυπία. Αυτή η σκόπιμη πρόθεση είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη διοικητική παράβαση (παρατυπία) και σε ένα ποινικό αδίκημα. (Βλ. περισσότερα στο άρθρο 1 τουκανονισμού 2988/95 του Συμβουλίου). Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στον ιστότοπο της OLAF.
Τα κράτη μέλη που ανέφεραν περιπτώσεις παρατυπιών στην Επιτροπή υποχρεώθηκαν να προσδιορίσουν εάν αυτές οι υποθέσεις περιλαμβάνουν την «υπόνοια απάτης». Ένας ορισμός της «υπόνοιας απάτης» παρεμβάλλεται στις διατάξεις αναφοράς στους κανονισμούς 2015/1970, στον κανονισμό2015/1971, στονκανονισμό 2015/1972 καιστον κανονισμό 2015/1973
Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεται στους προαναφερθέντες κανονισμούς, ως «υπόνοια απάτης» νοείται μια παρατυπία που οδηγεί στην κίνηση διοικητικής ή/και δικαστικής διαδικασίας σε εθνικό επίπεδο, ώστε να καθοριστεί η ύπαρξη εκ προθέσεως πράξης και ιδίως απάτης όπως ορίζεται στο άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο α' του Συμβουλίου που σχεδιάστηκε πάνω στη βάση του άρθρου Κ3 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Ο κύριος παράγοντας για τον εντοπισμό της «απάτης» είναι η «σκόπιμη πρόθεση» να διαπράξει την παρατυπία. Επομένως, μια παρατυπία θα πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται ως «υπόνοια απάτης» εάν υποβληθεί σε εισαγγελική υπηρεσία
Πηγή: Εγχειρίδιο με θέμα «Αναφορά παρατυπιών στην κοινή διαχείριση», 2017
Ναι. «Παρατυπία συνιστά κάθε παράβαση του ενωσιακού δικαίου ή του σχετικού με την εφαρμογή του εθνικού δικαίου, η οποία προκύπτει από πράξη ή παράλειψη οικονομικού φορέα που εμπλέκεται στην εφαρμογή των ΕΔΕΤ, και η οποία ζημιώνει ή ενδέχεται να ζημιώσει τον προϋπολογισμό της Ένωσης με καταλογισμό αδικαιολόγητης δαπάνης στον προϋπολογισμό της Ένωσης, σύμφωνα με τον ορισμό στον τομέα των κονδυλίων ΕΔΕΤ που παρέχεται από το αρθ. 2 (36) του κανονισμού CPR 1303/2013.
Η διατύπωση «παραβίαση του εθνικού δικαίου σχετικά με την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ» δεν υπάρχει στον ορισμό της παρατυπίας που παρέχεται από το αρθ. 1 (2) του κανονισμού 2988/95, το Δικαστήριο είχε τη δυνατότητα να ερμηνεύσει την εν λόγω διάταξη στην πρακτική του, όπως για παράδειγμα στις υποθέσεις C-260/14 και C-261/14.
Η συντομογραφία PACA σημαίνει «Πρώτη διοικητική και δικαστική πράξη» (Γαλλικά: Premier acte de constat administratif ou judiciaire).
«Πρώτη διοικητική ή δικαστική πράξη» σημαίνει την πρώτη γραπτή εκτίμηση αρμόδιας αρχής, διοικητικής ή δικαστικής, που καταλήγει στο συμπέρασμα βάσει συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών ότι έχει διαπραχθεί παρατυπία, με την επιφύλαξη της πιθανότητας το εν λόγω συμπέρασμα να αναθεωρηθεί ή να ανακληθεί στη συνέχεια ως αποτέλεσμα εξελίξεων στη διάρκεια της διοικητικής ή δικαστικής διαδικασίας.
Πηγή: Αρθ. 2 (β) του κανονισμού 2015/1970
Πηγή: Αρθ. 2 (β) του κανονισμού 2015/1971
Πηγή: Αρθ. 2 (β) του κανονισμού 2015/1972
Πηγή: Αρθ. 2 (β) του κανονισμού 2015/1973
Εάν είστε μέλος του προσωπικού της ΕΕ, έχετε την υποχρέωση να αναφέρετε πιθανές περιπτώσεις απάτης, διαφθοράς, άλλης παράνομης δραστηριότητας ή επαγγελματικής συμπεριφοράς που μπορεί να αποτελούν σοβαρή παράλειψη συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις των μελών του προσωπικού της ΕΕ. Μπορείτε είτε να ενημερώσετε ένα μέλος της διοίκησης στο ίδρυμά σας είτε την OLAF για τις υποψίες σας. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στον ιστότοπο της OLAF.
Για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, ο νομοθέτης της ΕΕ έχει υιοθετήσει την απαίτηση της υποβολής εκθέσεων, όσον αφορά στα ταμεία επιμερισμένης διαχείρισης. Τα κράτη μέλη και οι δικαιούχοι τρίτων χωρών που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ασύλου, τα μέσα προενταξιακής και πολιτικής γειτονίας πρέπει να αποστέλλουν τακτικές εκθέσεις σχετικά με τις διαπιστωθείσες παρατυπίες και το σχετικό ποσό στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και να ενημερώνουν τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν διοικητικές/δικαστικές και δημοσιονομικές διαδικασίες.
Ο γενικός σκοπός της αναφοράς παρατυπιών και περιπτώσεων απάτης είναι να παράσχει υποστήριξη στη διαπίστωση της φύσης των παράτυπων πρακτικών και των οικονομικών επιπτώσεων των παρατυπιών, συμπεριλαμβανομένης της ύποπτης και τεκμηριωμένης απάτης, στην ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και στην πρόληψη των παρατυπιών. Αυτή η ανταλλαγή πληροφοριών προορίζεται επίσης να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών αναφοράς και της Επιτροπής και να βελτιώσει την ανάλυση των κινδύνων για την πρόληψη και τον εντοπισμό της απάτης στους τομείς που αναφέρονται ανωτέρω. Επιπλέον, η αναφορά παρατυπιών συμβάλλει στη διαφάνεια, στα στατιστικά και στα αναλυτικά δεδομένα.
Πηγή: Ανακοίνωση απορρήτου σχετικά με την αναφορά παρατυπιών
Βλ. επίσης: Εγχειρίδιο με θέμα «Αναφορά παρατυπιών στην κοινή διαχείριση», 2017
Ναι. Στα πλαίσια των γενικών τους υποχρεώσεων, τα κράτη μέλη οφείλουν να προλαμβάνουν, να ανιχνεύουν και να διορθώνουν παρατυπίες καθώς και να ανακτούν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά καθώς και τόκους υπερημερίας. Κοινοποιούν στην Επιτροπή παρατυπίες που υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ από τη συνεισφορά των Ταμείων και την ενημερώνουν για κάθε σημαντική πρόοδο στις σχετικές διοικητικές και νομικές διαδικασίες.
Αυτό σημαίνει ότι οποιεσδήποτε περιπτώσεις κάτω από αυτό το όριο δεν πρέπει να αναφέρονται. Επιπλέον, τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή παρατυπίες σχετικά με τα ακόλουθα:
α) περιπτώσεις στις οποίες η παρατυπία συνίσταται αποκλειστικά στην αδυναμία εκτέλεσης, εν όλω ή εν μέρει, μιας ενέργειας που περιλαμβάνεται στο συγχρηματοδοτούμενο επιχειρησιακό πρόγραμμα λόγω της πτώχευσης του δικαιούχου
β) σε περιπτώσεις που τίθενται υπόψη της διαχειριστικής αρχής ή της αρχής πιστοποίησης από τον δικαιούχο εθελοντικά και πριν από τον εντοπισμό από οποιαδήποτε αρχή, είτε πριν είτε μετά την πληρωμή της δημόσιας συνεισφοράς
γ) περιπτώσεις που εντοπίζονται και διορθώνονται από τη διαχειριστική αρχή ή την αρχή πιστοποίησης πριν από τη συμπερίληψη των σχετικών δαπανών σε δήλωση δαπανών που υποβάλλεται στην Επιτροπή
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, ιδίως σε εκείνες που προηγούνται πτώχευσης ή σε περιπτώσεις υπόνοιας απάτης, οι διαπιστωθείσες παρατυπίες και τα σχετικά προληπτικά και διορθωτικά μέτρα κοινοποιούνται στην Επιτροπή.
Όταν δεν είναι εφικτή η ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών σε ένα δικαιούχο, εξαιτίας παράλειψης ή αμέλειας από πλευράς ενός κράτους μέλους, το εν λόγω κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την επιστροφή των σχετικών ποσών στον προϋπολογισμό της Ένωσης. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην ανακτήσουν ένα ποσό αχρεωστήτως καταβληθέν, εάν το προς ανάκτηση από τον δικαιούχο ποσό δεν υπερβαίνει τη συνεισφορά των 250 ευρώ από τα Ταμεία, χωρίς να περιλαμβάνονται οι τόκοι.
Βλ. επίσης: Άρθρο 122 του κανονισμού 1303/2013
Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι συχνά οι πρώτοι που γνωρίζουν για τις απειλές ή τις βλάβες στο δημόσιο συμφέρον, που προκύπτουν στις δαπάνες της κοινοτικής χρηματοδότησης. Αναφέροντας παρατυπίες και απάτες στα ταμεία της ΕΕ, αυτά τα άτομα ενεργούν ως «καταγγέλλοντες» και, ως εκ τούτου, διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην έκθεση και την πρόληψη τέτοιων παραβιάσεων και στη διασφάλιση της ευημερίας της κοινωνίας.
Κάθε κράτος μέλος έχει υποβληθεί σε διαδικασία ορισμού για τη διαχειριστική αρχή, την αρχή πιστοποίησης και την αρχή ελέγχου για το αντίστοιχο επιχειρησιακό πρόγραμμα, σύμφωνα με το άρθρο 123 του κανονισμού 1303/2013. Αυτές είναι οι αντίστοιχες αρχές που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των δαπανών της ΕΕ στη χώρα σας. Καθένας από αυτούς έχει εφαρμόσει κανάλια για την αναφορά παρατυπιών, π.χ. στην ιστοσελίδα του, και μπορεί να ασκήσει τον αντίστοιχο έλεγχο.
Επιπλέον, οι εθνικές υπηρεσίες ΥΣΚΑ [ΥΠΕΡΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΟΡΙΣΜΟ ΑΡ…], οι αστυνομικές αρχές και οποιαδήποτε άλλη αρχή θα σας βοηθήσουν στη λήψη των πληροφοριών και, εάν δεν είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των ισχυρισμών, θα διαβιβάσουν τις πληροφορίες στην αντίστοιχη εθνική αρχή.
Όταν ένας πολίτης ή ένας δημόσιος υπάλληλος υποψιάζεται ότι έχει διαπραχθεί απάτη, πρέπει να το αναφέρει όσο το δυνατόν γρηγορότερα, επειδή ο περισσότερος δυνατός χρόνος είναι απαραίτητος ώστε οι δημόσιες αρχές να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα. Από την άποψη των αρμόδιων αρχών, ο ορισμός της «υπόνοιας απάτης» είναι ένας διαδικαστικός ορισμός: όλες οι παρατυπίες για τις οποίες μια δημόσια αρχή έχει λάβει συγκεκριμένα διαδικαστικά μέτρα χαρακτηρίζονται ως «υπόνοια απάτης».
Σε αυτήν την περίπτωση, φυσικά δεν είστε ούτε υποχρεωμένοι ούτε αναμένεται να αναφέρετε τις υποψίες σας εσωτερικά. Μπορείτε να επικοινωνήσετε είτε με την αστυνομία είτε με την OLAF. Ορισμένες χώρες έχουν επίσης ειδικά αφοσιωμένα ιδρύματα για τις καταγγελίες, όπως π.χ. οι Κάτω Χώρες την Ολλανδική Αρχή Καταγγελιών.
Κάθε εθνική αρχή είναι εκεί για να σας βοηθήσει, σύμφωνα με την αποστολή και τη λειτουργική της αρμοδιότητα. Εάν θέλετε, ωστόσο, να ειδοποιήσετε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), μπορείτε να το κάνετε εδώ. Μπορείτε να αναφέρετε ανώνυμα, εάν το επιθυμείτε, και σε οποιαδήποτε από τις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ.
Ναι. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν στις 23 Οκτωβρίου 2019 την οδηγία 2019/1937 (οδηγία για την προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος) για την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Σκοπός της οδηγίας για την προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος είναι η ενίσχυση της επιβολής του ενωσιακού δικαίου και των πολιτικών σε συγκεκριμένους τομείς με τον καθορισμό ελάχιστων κοινών προτύπων που προβλέπουν υψηλό επίπεδο προστασίας των προσώπων που αναφέρουν τις παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Η λεγόμενη «οδηγία προστασίας μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» περιέχει τα ελάχιστα κοινά πρότυπα που διασφαλίζουν την αποτελεσματική προστασία των καταγγελλόντων.
Μέχρι να ολοκληρωθεί η περίοδος μεταφοράς της οδηγίας (17 Δεκεμβρίου 2021), οι καταγγέλλοντες προστατεύονται βάσει της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας.
Η οδηγία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς με τα ταμεία της ΕΕ, δεδομένου ότι η εφαρμογή όλων των πολιτικών της ΕΕ ενδέχεται να επηρεάσει τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης.
Επιπλέον, η οδηγία προέβλεπε τη ρητή προστασία των ατόμων που αναφέρουν παραβιάσεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 325 ΣΛΕΕ και όπως ορίζεται περαιτέρω στα σχετικά μέτρα της Ένωσης, άρθ. 2, παρ. 1 (β).
Το υλικό πεδίο εφαρμογής των πολιτικών της ΕΕ καλύπτει επίσης:
α) παραβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των ενωσιακών πράξεων που αναφέρονται στο παράρτημα και αφορούν τους ακόλουθους τομείς:
(i) τις δημόσιες συμβάσεις
(ii) χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, προϊόντα και αγορές, και πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας
(iii) την ασφάλεια και τη συμμόρφωση προϊόντων
(iv) την ασφάλεια μεταφορών
(v) την προστασία του περιβάλλοντος
(vi) την προστασία από την ακτινοβολία και την πυρηνική ασφάλεια
(vii) την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών, την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων
(viii) τη δημόσια υγεία
(ix) την προστασία των καταναλωτών
(x) την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων και την ασφάλεια των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών
(β) παραβάσεις που επηρεάζουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, όπως αναφέρονται στο άρθρο 325 της ΣΛΕΕ και όπως ορίζονται περαιτέρω στα σχετικά μέτρα της Ένωσης
(γ) παραβάσεις που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά, όπως αναφέρεται στο άρθρο 26 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, συμπεριλαμβανομένων παραβάσεων των κανόνων ανταγωνισμού της Ένωσης και κρατικών ενισχύσεων, καθώς και παραβάσεων που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά σε σχέση με πράξεις που παραβιάζουν τους εταιρικούς κανόνες φόρος ή διακανονισμούς, σκοπός των οποίων είναι η απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος που νικά το αντικείμενο ή τον σκοπό της εφαρμοστέας εταιρικής φορολογικής νομοθεσίας.
Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία έως τις 17 Δεκεμβρίου 2021.
Πηγή: Οδηγία για την προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (ΟΔΗΓΙΑ ΕΕ, 2019/1937 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 23ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης)
Η αναφορά σας θα ελεγχθεί για να διαπιστωθεί εάν η αναφερόμενη υπόθεση αποτελεί απάτη και εάν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να ξεκινήσει μια έρευνα. Μπορεί να επικοινωνήσουν ξανά μαζί σας (εκτός αν επιλέξετε να παραμείνετε ανώνυμοι) για περισσότερες πληροφορίες. Προκειμένου να προστατευθεί η διερευνητική διαδικασία και τα εμπλεκόμενα άτομα, δεν θα λάβετε πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της έρευνας.
Σε περίπτωση που έχετε αναφέρει έναν ισχυρισμό στην OLAF, μπορείτε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τη διαδικασία στον ιστότοπο της OLAF .
Εάν η OLAF επικοινωνήσει μαζί σας σχετικά με έναν ισχυρισμό που υποβάλατε, αυτό θα συμβεί ώστε να λάβει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση.
Εάν η OLAF επικοινωνήσει μαζί σας για άλλους λόγους, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είστε αντικείμενο έρευνας. Η OLAF δεν διεξάγει ποινικές, αλλά διοικητικές έρευνες και συνιστά ενέργειες στα ενδιαφερόμενα θεσμικά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τη διαδικασία στον ιστότοπο της OLAF.