Państwo: Łotwa
Kategoria działania: Szkolenia
Osoba wyznaczona do kontaktów: Łotewska Szkoła Administracji Publicznej (we współpracy z TI Latvia – Delna & KNAB – Biuro Przeciwdziałania i Zwalczania Korupcji
vasvas [dot] gov [dot] lv (vas[at]vas[dot]gov[dot]lv)
Zwalczane rodzaje ryzyka nadużyć finansowych:
- Konflikt interesów
- Unikanie postępowań o udzielenie zamówienia publicznego lub manipulowanie nimi
- Systemy nadużyć finansowych (np. oszustwa podatkowe, przemyt)
- Uchylanie się od opodatkowania
- Przekupstwo i inne przestępstwa i zagrożenia o charakterze korupcyjnym
- Zmowa
- Wzajemne powiązania między szarą strefą gospodarki a korupcją

Kontekst i cele
Łotewska Szkoła Administracji Publicznej (LSPA) jest największym na Łotwie ośrodkiem szkoleniowym dla urzędników służby cywilnej i pracowników administracji publicznej. Zgodnie z rozporządzeniem nr 389 Gabinetu Ministrów Republiki Łotewskiej LSPA rozpoczęła dwa projekty finansowane z EFS w ramach programu operacyjnego „Wzrost i zatrudnienie”. Jeden z projektów, „Rozwój zawodowy zasobów kadrowych w administracji publicznej w celu zapobiegania korupcji i ograniczania szarej strefy gospodarki” (Projekt EFS nr 3.4.2.0/15/I/002), ma na celu edukację pracowników sektora publicznego w zakresie zapobiegania korupcji. Realizację projektu rozpoczęto w 2016 r., zakończenie zaplanowano na połowę czerwca 2022 r., a budżet projektu wynosi 2 863 077 euro[1]. Głównym celem jest ograniczenie szarej strefy gospodarki i korupcji. Środek ten zapewnia pracownikom administracji publicznej szkolenia (w tym kursy internetowe) oraz wymianę doświadczeń w zakresie kompetencji specjalnych i ogólnych. Od 2016 r. w ramach projektu zorganizowano ponad 130 wydarzeń krajowych i międzynarodowych (w których wzięło udział 7 500 uczestników). Sesje szkoleniowe obejmowały wspólny moduł wprowadzający, 8 modułów podstawowych (szkolenie bezpośrednie na dużą skalę) oraz kursy specjalistyczne[2].[1] https://www.vas.gov.lv/en/corruption-prevention-and-reduction-of-shadow-economy [2]https://www.vas.gov.lv/en/box/images/Par_mums/K%20projekta%20faktu%20lapa_2018_EN.pdf & https://www.vas.gov.lv/en/box/images/K_Project_target%20groups_ENG_25022020.pdf |
Opis działania
Kursy internetowe stanowią stosunkowo niewielką, ale bardzo innowacyjną część projektu. Mają one na celu dostarczenie podstawowej wiedzy i propagowanie wspólnego rozumienia szarej strefy gospodarki, zapobiegania konfliktom interesów i korupcji oraz aspektów dotyczących łagodzenia tych zjawisk, przez interaktywne uczenie się, zarówno na poziomie podstawowym, jak i bardziej zaawansowanym. Uczestnicy mogą korzystać z platform e-uczenia się w dogodnym dla nich miejscu i czasie, za pomocą smartfona, tabletu lub komputera z połączeniem internetowym. Rozwój kursów internetowych jest wynikiem konsultacji ze wszystkimi właściwymi instytucjami: instytucjami sektora publicznego, organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi. Gwarantuje to zaspokojenie rzeczywistych potrzeb odbiorców docelowych w trakcie szkolenia. Kursy internetowe są dostępne dla odbiorców docelowych (instytucji publicznych, w tym gmin) w internecie i bezpłatnie. Kolejne kursy internetowe udostępnia się ok. 176 tys. potencjalnych uczestników obejmujących pracowników i urzędników instytucji gospodarki budżetowej (np. wszystkich ministerstw i instytucji podporządkowanych, niezależnych instytucji publicznych) i gmin. Pierwszy kurs internetowy wdrożony w ramach projektu „Ograniczenie szarej strefy gospodarki” dostarcza podstawowej wiedzy na temat szarej strefy i promuje wspólne rozumienie tej strefy oraz jej ograniczanie. Kurs internetowy wykorzystuje interaktywne narzędzia edukacyjne i został uruchomiony latem 2019 r. Obecnie trwają prace nad drugim kursem internetowym, „Zapobieganie korupcji”, który koncentruje się na przeciwdziałaniu korupcji, zapobieganiu konfliktom interesów i aspektach etyki zawodowej. Kurs ten ma zostać uruchomiony pod koniec sierpnia 2020 r. Ten kurs internetowy składa się z 10 modułów internetowych, każdy z odpowiednimi podtematami, odpowiadających 8 godzinom akademickim. Są to następujące moduły: „Czym jest korupcja?”, „Konsekwencje korupcji”, „Instytucje zapobiegające korupcji i zwalczające ją”, „Walka z korupcją w sektorze publicznym i prywatnym”, „Konflikt interesów”, „Wartości i etyka w administracji publicznej”, „Ryzyko korupcji”, „Warunki sprzyjające korupcji i działania w przypadku przekupstwa” oraz „Sygnalizowanie nieprawidłowości”. Dziesiąty moduł obejmuje ćwiczenia do samodzielnego testowania. Chociaż kurs jest otwarty dla wszystkich administratorów publicznych, docelową grupę odbiorców stanowią ci pracownicy/urzędnicy, których doświadczenie zawodowe jest krótsze niż 1 rok. Drugi kurs internetowy został opracowany we współpracy pomiędzy LSPA i Transparency International Łotwa (Delna). W tworzeniu treści uczestniczyli również eksperci reprezentujący Biuro Przeciwdziałania i Zwalczania Korupcji (KNAB) oraz Centrum Polityki Publicznej (Providus). Przedstawiciele KNAB kontynuowali konsultacje z programistami podczas całego procesu opracowywania kursu internetowego. |
Unikalne cechy
- Kursy internetowe opracowano z myślą o jak największej interaktywności. W modułach pojawiają się tylko niezbędne fragmenty tekstu. W związku z tym w kursach internetowych zdecydowano się na bardziej praktyczne ćwiczenia i zajęcia, takie jak odgrywanie scenek. Dzięki zastosowaniu pytań i symulacji specyficznych dla danego scenariusza, a także dzięki interaktywności kursów, użytkownicy mogą realistycznie wykorzystać swoją nowo zdobytą wiedzę i ćwiczyć dokonywanie wyborów w otoczeniu pozbawionym ryzyka i osądu. Ten rodzaj uczenia się opartego na doświadczeniu pomaga uczestnikom wyciągnąć użyteczne wnioski, zarówno ze swoich sukcesów, jak i porażek – wnioski, które na ogół prowadzą do podejmowania lepszych decyzji w miejscu pracy.
- Ścisła współpraca pomiędzy trzema partnerami, którzy opracowują kursy, LSPA, Delna i KNAB, przydaje tym kursom wiarygodności, a także zapewnia właściwy dobór materiałów. Dzięki temu partnerstwu programiści są w stanie opracować narzędzia i procedury, które są lepiej ukierunkowane pod kątem zidentyfikowanych obszarów ryzyka. Wspólna praca ogranicza również dublowanie pracy i pomaga dostosować strategie w zakresie zwalczania nadużyć finansowych i korupcji. Należy zauważyć, że kurs internetowy nie może całkowicie zastąpić wszystkich bezpośrednich szkoleń. Taka forma ułatwi jednak znacznie szkolenie antykorupcyjne dużej liczby uczestników (w kraju istnieje duże zapotrzebowanie na szkolenia antykorupcyjne) i będzie szczególnie skuteczna, jeżeli chodzi o szkolenie mniej doświadczonych uczestników.
Wyniki
W październiku 2019 r. przeprowadzono ankietę wśród pierwszych uczestników kursu internetowego. Otrzymano 63 odpowiedzi z szeregu instytucji publicznych. Prawie wszystkie uwagi ze strony użytkowników były zdecydowanie pozytywne (kilka pozytywnych uwag otrzymano również w czerwcu 2020 r.). (maksymalnie 10 punktów):
Wielu respondentów podkreślało następujące pozytywne aspekty:
Większość uczestników pozytywnie odniosła się do jakości i struktury kursu oraz możliwości budowania zdolności, jakie oferuje. Kilku uczestników szkoleń zaproponowało przekształcenie innych kursów bezpośrednich w format sprzyjający e-uczeniu się. |
Główne czynniki sukcesu
Ważną rolę w tym procesie odgrywa zainteresowanie instytucji docelowej zarządzaniem i wiedza o tym, jak wdrażać wewnętrzne środki organizacji działań antykorupcyjnych. W dziedzinie edukacji celem jest upowszechnianie świadomości negatywnych konsekwencji korupcji oraz wyjaśnianie, jak zapobiegać korupcji i ją zwalczać. W tym celu należy regularnie oceniać wiedzę urzędników publicznych i rozumienie przez nich kwestii dotyczących działań antykorupcyjnych oraz, na podstawie wyników tych ocen, prowadzić działania edukacyjne w takich obszarach, jak przepisy antykorupcyjne. Kluczowe kroki, które doprowadziłyby do sukcesu tego działania:
|
Napotkane wyzwania i wyciągnięte wnioski
Nie zgłoszono żadnych istotnych problemów technicznych ani dotyczących użytkowników w odniesieniu do pierwszego kursu. Wszystkie materiały są dostępne w jednym miejscu w internecie. Korzystanie z kursu internetowego nie wymaga zezwolenia (link do lokalizacji kursu jest udostępniany wyłącznie w instytucjach publicznych (w tym w gminach)). Wyciągnięte wnioski i dostosowania wprowadzone między pierwszym a drugim kursem internetowym: kontynuacja stosowania udanych rozwiązań przyjętych w pierwszym kursie, np. krótkie podsumowania podtematów, samodzielne testowanie, praktyczne przykłady i funkcje interaktywne. Rozszerzenie zastosowania infografiki, praktyczne zalecenia, najbardziej zwięzłe wnioski z przeprowadzonych badań. Rezygnacja z „asystenta cyfrowego” (wizerunek człowieka wyjaśniający sposób korzystania z kursu i wyjaśniający niektóre pytania), ponieważ niektórzy użytkownicy uznali to rozwiązanie za zbyt natrętne. Nadal udziela się wyjaśnień i pomocy, ale w inny sposób. Na podstawie uwag kilku uczestników wprowadzono rozwiązanie w zakresie dodatkowych informacji (np. jeśli uczestnik chce bardziej szczegółowo zbadać daną kwestię). Ponadto poprawiono przejścia między podtematami szkolenia, a także nawigację w ramach rozdziałów kursu. Więcej uwagi poświęcono również atrakcyjności wizualnej i intuicyjności kursu. |
Potencjał w zakresie możliwości przenoszenia
Podobne kursy internetowe wdrożono na kilku platformach. Przykładem jest internetowy kurs „Społeczne konsekwencje korupcji, korupcji w biznesie i korupcji w administracji publicznej” uruchomiony przez Centralne Biuro Antykorupcyjne na specjalnej platformie internetowej e-uczenia się, dostępnej zarówno w języku polskim, jak i angielskim (https://szkolenia-antykorupcyjne.edu.pl/). Szwedzkie Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Global Advice Network również opracowały bezpłatny e-kurs w zakresie zwalczania korupcji. Ten interaktywny kurs ma na celu zwiększenie świadomości przedsiębiorstw na temat ryzyka korupcji i oferuje sposoby jego ograniczenia. Ponadto Ministerstwo Spraw Zagranicznych Danii opracowało szereg e-kursów, które są przedmiotem zainteresowania zarówno ze strony partnerów wewnętrznych, jak i zewnętrznych, i są dostępne bezpłatnie. W szczególności kurs internetowy na temat zwalczania korupcji jest obowiązkowy dla wszystkich pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych Danii (MSZ) w Kopenhadze i przebywających na misjach zagranicznych, a także dla doradców i konsultantów zatrudnionych przez MSZ[1]. |