E-kursy w zakresie zwalczania nadużyć finansowych i korupcji

Łotewska Szkoła Administracji Publicznej (LSPA) jest największym na Łotwie ośrodkiem szkoleniowym dla urzędników służby cywilnej i pracowników administracji publicznej. Zgodnie z rozporządzeniem nr 389 Gabinetu Ministrów Republiki Łotewskiej LSPA rozpoczęła dwa projekty finansowane z EFS w ramach programu operacyjnego „Wzrost i zatrudnienie”. Jeden z projektów, „Rozwój zawodowy zasobów kadrowych w administracji publicznej w celu zapobiegania korupcji i ograniczania szarej strefy gospodarki” (Projekt EFS nr 3.4.2.0/15/I/002), ma na celu edukację pracowników sektora publicznego w zakresie zapobiegania korupcji. Realizację projektu rozpoczęto w 2016 r., zakończenie zaplanowano na połowę czerwca 2022 r., a budżet projektu wynosi 2 863 077 euro[1].

[1] https://www.vas.gov.lv/en/corruption-prevention-and-reduction-of-shadow-economy

[2]https://www.vas.gov.lv/en/box/images/Par_mums/K%20projekta%20faktu%20lapa_2018_EN.pdf & https://www.vas.gov.lv/en/box/images/K_Project_target%20groups_ENG_25022020.pdf

Kursy internetowe stanowią stosunkowo niewielką, ale bardzo innowacyjną część projektu. Mają one na celu dostarczenie podstawowej wiedzy i propagowanie wspólnego rozumienia szarej strefy gospodarki, zapobiegania konfliktom interesów i korupcji oraz aspektów dotyczących łagodzenia tych zjawisk, przez interaktywne uczenie się, zarówno na poziomie podstawowym, jak i bardziej zaawansowanym. Uczestnicy mogą korzystać z platform e-uczenia się w dogodnym dla nich miejscu i czasie, za pomocą smartfona, tabletu lub komputera z połączeniem internetowym.

Rozwój kursów internetowych jest wynikiem konsultacji ze wszystkimi właściwymi instytucjami: instytucjami sektora publicznego, organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi. Gwarantuje to zaspokojenie rzeczywistych potrzeb odbiorców docelowych w trakcie szkolenia. Kursy internetowe są dostępne dla odbiorców docelowych (instytucji publicznych, w tym gmin) w internecie i bezpłatnie. Kolejne kursy internetowe udostępnia się ok. 176 tys. potencjalnych uczestników obejmujących pracowników i urzędników instytucji gospodarki budżetowej (np. wszystkich ministerstw i instytucji podporządkowanych, niezależnych instytucji publicznych) i gmin.

Pierwszy kurs internetowy wdrożony w ramach projektu „Ograniczenie szarej strefy gospodarki” dostarcza podstawowej wiedzy na temat szarej strefy i promuje wspólne rozumienie tej strefy oraz jej ograniczanie. Kurs internetowy wykorzystuje interaktywne narzędzia edukacyjne i został uruchomiony latem 2019 r.

Obecnie trwają prace nad drugim kursem internetowym, „Zapobieganie korupcji”, który koncentruje się na przeciwdziałaniu korupcji, zapobieganiu konfliktom interesów i aspektach etyki zawodowej. Kurs ten ma zostać uruchomiony pod koniec sierpnia 2020 r. Ten kurs internetowy składa się z 10 modułów internetowych, każdy z odpowiednimi podtematami, odpowiadających 8 godzinom akademickim. Są to następujące moduły: „Czym jest korupcja?”, „Konsekwencje korupcji”, „Instytucje zapobiegające korupcji i zwalczające ją”, „Walka z korupcją w sektorze publicznym i prywatnym”, „Konflikt interesów”, „Wartości i etyka w administracji publicznej”, „Ryzyko korupcji”, „Warunki sprzyjające korupcji i działania w przypadku przekupstwa” oraz „Sygnalizowanie nieprawidłowości”. Dziesiąty moduł obejmuje ćwiczenia do samodzielnego testowania. Chociaż kurs jest otwarty dla wszystkich administratorów publicznych, docelową grupę odbiorców stanowią ci pracownicy/urzędnicy, których doświadczenie zawodowe jest krótsze niż 1 rok.

Drugi kurs internetowy został opracowany we współpracy pomiędzy LSPA i Transparency International Łotwa (Delna). W tworzeniu treści uczestniczyli również eksperci reprezentujący Biuro Przeciwdziałania i Zwalczania Korupcji (KNAB) oraz Centrum Polityki Publicznej (Providus). Przedstawiciele KNAB kontynuowali konsultacje z programistami podczas całego procesu opracowywania kursu internetowego.

W październiku 2019 r. przeprowadzono ankietę wśród pierwszych uczestników kursu internetowego. Otrzymano 63 odpowiedzi z szeregu instytucji publicznych. Prawie wszystkie uwagi ze strony użytkowników były zdecydowanie pozytywne (kilka pozytywnych uwag otrzymano również w czerwcu 2020 r.). (maksymalnie 10 punktów):

• Znaczenie i aktualność tematów kursu: 8,9
• Kompletność treści: 8,3
• Praktyczne zastosowanie kursu: 8,0

Wielu respondentów podkreślało następujące pozytywne aspekty:

• e-uczenie się jest wygodne dla użytkownika i o wiele mniej czasochłonne niż nauka w klasie;
• kompletność informacji (np. więcej możliwości zapoznania się z różnymi danymi pochodzącymi z badań i opiniami ekspertów, dobra jakość danych) przekazywanych podczas kursu;
• interaktywne i przyjazne dla użytkownika funkcje, jak również zwięzła forma przedstawienia informacji i krótkie podsumowania po każdym module szkoleniowym ułatwiają lepsze przyswajanie informacji;
• rozwiązanie polegające na samodzielnym testowaniu jest bardzo skuteczne.

Większość uczestników pozytywnie odniosła się do jakości i struktury kursu oraz możliwości budowania zdolności, jakie oferuje. Kilku uczestników szkoleń zaproponowało przekształcenie innych kursów bezpośrednich w format sprzyjający e-uczeniu się.

Ważną rolę w tym procesie odgrywa zainteresowanie instytucji docelowej zarządzaniem i wiedza o tym, jak wdrażać wewnętrzne środki organizacji działań antykorupcyjnych. W dziedzinie edukacji celem jest upowszechnianie świadomości negatywnych konsekwencji korupcji oraz wyjaśnianie, jak zapobiegać korupcji i ją zwalczać. W tym celu należy regularnie oceniać wiedzę urzędników publicznych i rozumienie przez nich kwestii dotyczących działań antykorupcyjnych oraz, na podstawie wyników tych ocen, prowadzić działania edukacyjne w takich obszarach, jak przepisy antykorupcyjne.

Kluczowe kroki, które doprowadziłyby do sukcesu tego działania:

• opracowanie i wdrożenie strategii public relations, która będzie propagować znaczenie tego działania dla instytucji publicznych i funkcjonariuszy publicznych. Ma to na celu zachęcenie do udziału w kursie, ponieważ nie jest on obowiązkowy;

• częste informowanie opinii publicznej o wykrytych przypadkach korupcji i ogólnych tendencjach w tym obszarze, jak również o środkach stosowanych w celu zapobiegania korupcji i zwalczania jej.

Nie zgłoszono żadnych istotnych problemów technicznych ani dotyczących użytkowników w odniesieniu do pierwszego kursu. Wszystkie materiały są dostępne w jednym miejscu w internecie. Korzystanie z kursu internetowego nie wymaga zezwolenia (link do lokalizacji kursu jest udostępniany wyłącznie w instytucjach publicznych (w tym w gminach)).

Wyciągnięte wnioski i dostosowania wprowadzone między pierwszym a drugim kursem internetowym: kontynuacja stosowania udanych rozwiązań przyjętych w pierwszym kursie, np. krótkie podsumowania podtematów, samodzielne testowanie, praktyczne przykłady i funkcje interaktywne. Rozszerzenie zastosowania infografiki, praktyczne zalecenia, najbardziej zwięzłe wnioski z przeprowadzonych badań. Rezygnacja z „asystenta cyfrowego” (wizerunek człowieka wyjaśniający sposób korzystania z kursu i wyjaśniający niektóre pytania), ponieważ niektórzy użytkownicy uznali to rozwiązanie za zbyt natrętne. Nadal udziela się wyjaśnień i pomocy, ale w inny sposób. Na podstawie uwag kilku uczestników wprowadzono rozwiązanie w zakresie dodatkowych informacji (np. jeśli uczestnik chce bardziej szczegółowo zbadać daną kwestię). Ponadto poprawiono przejścia między podtematami szkolenia, a także nawigację w ramach rozdziałów kursu. Więcej uwagi poświęcono również atrakcyjności wizualnej i intuicyjności kursu.