Δίαυλος Αναφοράς για та Διαρθρωτικά Ταμεία

Στη Φινλανδία, πολλές αρχές αποδέχονται και επεξεργάζονται αναφορές πάνω σε διαφορετικά είδη δόλιων πρακτικών. Ωστόσο, η ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία του καταγγέλλοντος δεν περιέχει ορισμένες πτυχές, π.χ. κατά την αναφορά των καταγγελιών απάτης, δεν προστατεύεται απαραίτητα η ταυτότητα του καταγγέλλοντα. Μόνο λίγες αρχές, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας και της φορολογικής αρχής, προσφέρουν επί του παρόντος διαύλους για ανώνυμες καταγγελίες.

Όσον αφορά συγκεκριμένα τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ESIF), δεν υπήρχε δίαυλος καταγγελιών. Η Διαχειριστική Αρχή (ΔΑ) διαπίστωσε την ανάγκη θέσπισης ενός διαύλου καταγγελιών ειδικά για απάτη σε κονδύλια ΕΔΕΤ, ο οποίος να παρέχει τη δυνατότητα για ανώνυμες καταγγελίες, προκειμένου να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να μιλήσουν χωρίς να φοβούνται τις επιπτώσεις.

Ο δίαυλος καταγγελιών που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση αυτού του στόχου απευθύνεται στο ευρύ κοινό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που κάποιος αποκτήσει γνώση δόλιων ενεργειών που σχετίζονται με έργα που χρηματοδοτούνται από τα ΕΔΕΤ. Ο δίαυλος στοχεύει στην αύξηση των καταγγελιών και του εντοπισμού περιπτώσεων απάτης που συνδέονται με τις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ.

Η ΔΑ πρόσθεσε τον δίαυλο καταγγελιών στον ιστότοπό της για τα διαρθρωτικά ταμεία και αυτός τέθηκε σε λειτουργία τον Μάιο του 2019. Τα άτομα που επισκέπτονται τον ιστότοπο για τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να βρουν πληροφορίες σχετικά με την «προσπάθεια κατά της απάτης». Εκεί παρατίθενται διαφορετικοί δίαυλοι καταγγελιών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχονται από τις φινλανδικές αστυνομικές και φορολογικές αρχές, την OLAF, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και τον ειδικό δίαυλο καταγγελίας για την αναφορά απάτης στο σχετικής με κονδύλια της ΕΕ.

Η ΔΑ αποφάσισε να μην έχει τον δίαυλο καταγγελιών στην πρώτη σελίδα για να αποτρέψει εσφαλμένες καταγγελίες από άτομα που κατά λάθος πέφτουν πάνω σε αυτήν την επιλογή. Αντ' αυτού, η ΔΑ θέλει να ενθαρρύνει τις καταγγελίες από άτομα που αναζητούν σκόπιμα έναν δίαυλο καταγγελίας.

Ο δίαυλος καταγγελίας είναι προσβάσιμο τόσο στα Φινλανδικά όσο και στα Σουηδικά (δεν είναι προσβάσιμο στην αγγλική έκδοση της ιστοσελίδας). Αποτελείται από μια απλή φόρμα όπου ο καταγγέλλων μπορεί να παρέχει έναν τίτλο ή ένα θέμα για την καταγγελία του και στη συνέχεια να περιγράψει τον ισχυρισμό του σε μορφή κειμένου.

Ο ιστότοπος ενημερώνει τον καταγγέλλοντα ότι η καταγγελία είναι ανώνυμη και του συνιστά να μην αποκαλύψει τα προσωπικά του στοιχεία στο κείμενο που θα παρέχει. Η καταγγελία μπορεί να αφορά τυχόν υποψίες κατάχρησης ή ανάρμοστης συμπεριφοράς που σχετίζεται με το πρόγραμμα των φινλανδικών διαρθρωτικών ταμείων 2014-2020. Πιο συγκεκριμένα, εξηγείται ότι η καταγγελία θα μπορούσε να αφορά τους δικαιούχους ή και τις δραστηριότητες των έργων που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα ή τις αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του προγράμματος. Η καταγγελία θα μπορούσε να αφορά περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, δωροδοκίες, δραστηριότητες αντίθετες με τη νομοθεσία ή τους όρους χρηματοδότησης ή οικονομικά εγκλήματα που σχετίζονται με την οικονομική υποστήριξη κ.λπ. Ωστόσο, ο τίτλος της καταγγελίας μπορεί να επιλεγεί ελεύθερα και δεν περιορίζεται σε μια προκαθορισμένη λίστα.

Το άτομο που καταγγέλλει ενημερώνεται επίσης ότι η επεξεργασία των πληροφοριών γίνεται από την ίδια τη ΔΑ. Για ισχυρισμούς που δεν αφορούν τα ΕΔΕΤ, ζητείται από το άτομο να επικοινωνήσει απευθείας με την αστυνομία ή τη φορολογική αρχή.

Η επισύναψη εγγράφων δεν είναι δυνατή, ενώ με την υποβολή της φόρμας δεν συλλέγονται προσωπικά δεδομένα (εκτός εάν το άτομο δίνει προσωπικές πληροφορίες στο ίδιο το πλαίσιο κειμένου). Η διεύθυνση IP του καταγγέλλοντος συλλέγεται ως μέρος της παρακολούθησης επισκεπτών του ιστοτόπου. Ωστόσο, αυτό παρέχει πληροφορίες αποκλειστικά σχετικά με τον πάροχο υπηρεσιών. Η ταυτότητα ενός ατόμου αποκαλύπτεται μόνο στην αστυνομία σε περίπτωση εγκληματικής έρευνας και όχι στο προσωπικό της ΔΑ.

Ο δίαυλος καταγγελιών συνδέεται με ένα γραμματοκιβώτιο στη ΔΑ που ελέγχεται τακτικά από υπαλλήλους της ΔΑ. Όταν ένας ισχυρισμός εμφανίζεται στα εισερχόμενα, αξιολογείται από μια ομάδα αφοσιωμένου προσωπικού εντός της ΔΑ που αποφασίζει εάν απαιτείται έρευνα  ή άλλοι τύποι διορθωτικών μέτρων. Σε περίπτωση υποψίας απάτης, η έκθεση παραδίδεται στην αστυνομία. Η ΔΑ αξιολογεί επίσης εάν η έκθεση προορίζεται απλά για να βλάψει κάποιον, δηλαδή αν πρόκειται για έναν ισχυρισμό κακή τη πίστη. Σε αυτήν την περίπτωση η καταγγελία δεν διερευνάτε περαιτέρω.

Οι υπάλληλοι της ΔΑ έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση στην πρόληψη της απάτης για τους σκοπούς του ρόλου τους. Το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για την αντιμετώπιση καταγγελιών περιλαμβάνει επίσης άτομα με νομική ειδικότητα στους σχετικούς τομείς.

Η ανάπτυξη του διαύλου δεν δημιούργησε κανένα σημαντικό κόστος για τη ΔΑ και συμπεριλήφθηκε στον προϋπολογισμό για τη σχεδίαση του ιστοτόπου τους. Η συντήρησή του δεν συνεπάγεται επιπλέον κόστη, καθώς αποτελεί μέρος των τακτικών δραστηριοτήτων επιθεώρησης και ελέγχου της ΔΑ. Επί του παρόντος, η ΔΑ δεν δημοσιεύει εκθέσεις σχετικά με τον αριθμό των ισχυρισμών που ελήφθησαν ή τα αποτελέσματα των ερευνών.

Ο δίαυλος καταγγελιών καλύπτεται τακτικά σε εκπαιδευτικά προγράμματα για Ενδιάμεσους Φορείς. Το 2019, η ΔΑ διοργάνωσε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης κατά τη διάρκεια της οποίας κοινοποιήθηκαν στα κοινωνικά μέσα βίντεο και δημοσιεύσεις σχετικά με την απάτη και την πρόληψη της απάτης, σε διάστημα μίας εβδομάδας. Ο δίαυλος καταγγελιών διαφημίστηκε επίσης μέσω αυτής της καμπάνιας.

Ο δίαυλος καταγγελιών προσφέρει ανώνυμες καταγγελίες ειδικά για περιπτώσεις που σχετίζονται με τα κεφάλαια ΕΔΕΤ στη Φινλανδία, ενώ οι καταγγελίες αντιμετωπίζονται απευθείας από τη ΔΑ.

Από την κυκλοφορία του τον Μάιο του 2019, ο δίαυλος έλαβε συνολικά 4 καταγγελίες σχετικά με κόστη εργασίας και συγκρούσεις συμφερόντων.

3 συνδέθηκαν με συγκεκριμένα έργα και κατά συνέπεια ερευνήθηκαν. Μία υπόθεση έκλεισε και επετράπη να εντοπιστούν και να ανακτηθούν τα χρήματα που αποτελούσαν το προϊόν της κατάχρησης. Οι άλλες δύο περιπτώσεις βρίσκονται σε εξέλιξη.

• Άμεσα προσβάσιμο στον ιστότοπο για τα ΕΔΕΤ στη Φινλανδία
• Εύκολη και γρήγορη εφαρμογή ως προσθήκη στον ήδη υπάρχοντα ιστότοπο ΕΔΕΤ
• Εύκολη και γρήγορη διαδικασία καταγγελίας με τη χρήση ενός απλού πλαισίου κειμένου
• Ανωνυμία του καταγγέλλοντος

Tο φινλανδικό παράδειγμα καταδεικνύει ότι η παροχή της δυνατότητας καταγγελίας της απάτης δεν αποτελεί απαραίτητα κοστοβόρα επένδυση. Παρόλο που δεν δημιούργησε επιπλέον κόστος για τη ΔΑ, της επέτρεψε να διερευνήσει περιπτώσεις απάτης πιθανόν να μην είχαν ανιχνευθεί διαφορετικά.

Η προσθήκη ενός απλού δίαυλου καταγγελιών στον ιστότοπο της ΔΑ μπορεί εύκολα να υιοθετηθεί και από άλλες χώρες.

Ωστόσο, ανάλογα με το νομικό τοπίο, ενδέχεται να μην επιτρέπονται ανώνυμες καταγγελίες και να απαιτείται να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία της ταυτότητας του ατόμου και την αποφυγή αντιποίνων.