Σύστημα PREVENT

Όταν η Ρουμανία προσχώρησε στην ΕΕ, την 1η Ιανουαρίου 2007, έπρεπε σημειώσει περαιτέρω πρόοδο, παράλληλα με τη Βουλγαρία, στους τομείς της δικαστικής μεταρρύθμισης και της διαφθοράς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου (ΜΣΕ) ως μεταβατικό μέτρο για την παροχή βοήθειας στις δύο χώρες. Η Εθνική Υπηρεσία Ακεραιότητας της Ρουμανίας (ANI) και το σύστημα PREVENT δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο αυτής της ειδικής διαδικασίας παρακολούθησης προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της μεροληψίας στις αποφάσεις για τις δημόσιες συμβάσεις.

Ο κύριος στόχος του συστήματος PREVENT, το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση της ANI και λειτουργεί από το 2017, είναι να εμποδίζει πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων στις δημόσιες συμβάσεις. Το σύστημα PREVENT ενεργεί ως μηχανισμός εκ των προτέρων επαλήθευσης, με τη διερεύνηση πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού συστήματος δημόσιων συμβάσεων (SEAP) και με την εξάλειψή τους χωρίς να θίγονται τυχόν εν εξελίξει διαδικασίες. Ενεργώντας πριν από την υπογραφή της σύμβασης, το σύστημα PREVENT μπορεί να επισημαίνει πιθανές συγκρούσεις χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τις συμβάσεις και, ως εκ τούτου, τα δημόσια οικονομικά. Δίνεται έμφαση σε μια προληπτική, εκ των προτέρων προσέγγιση σε αντίθεση με τις κυρώσεις και τις αυτεπάγγελτες έρευνες.

Το σύστημα PREVENT χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό βάσεων δεδομένων για τον διασταυρούμενο έλεγχο των πληροφοριών που παρέχονται στα έντυπα ακεραιότητας. Το σύστημα PREVENT συγκρίνει τα έντυπα ακεραιότητας με τα διαθέσιμα στοιχεία από τρεις πηγές βάσεων δεδομένων (που αναφέρονται ανωτέρω) και εκδίδει κόκκινη σημαία σε περίπτωση που καταγράφεται κάτι ύποπτο.

Οι ΑΑ που ασχολούνται με συμβάσεις οι οποίες υπερβαίνουν τα ελάχιστα κατώτατα όρια για τις δημόσιες συμβάσεις έχουν την εντολή να συμπληρώνουν έντυπο ακεραιότητας βάσει νόμου, πράγμα που σημαίνει ότι το σύστημα PREVENT διαθέτει ουσιαστικές πληροφορίες για τη διασταύρωση των συνόλων στοιχείων. Από τις 15 Ιουνίου 2020 έχουν υποβληθεί περισσότερες από 7 775 197 δηλώσεις δημοσίων υπαλλήλων μέσω της διαδικτυακής πύλης PREVENT, η οποία επιτρέπει την πρόσβαση σε ένα διεξοδικό και αποτελεσματικό σύστημα διασταύρωσης.

• Το σύστημα PREVENT σχεδιάστηκε έτσι ώστε να είναι μια απλή, φιλική προς τον χρήστη, προσβάσιμη πλατφόρμα βασιζόμενη σε σαφή ορισμό της σύγκρουσης συμφερόντων. Αυτό διευκολύνει την ΑΑ όσον αφορά τη συμπλήρωση των εντύπων ακεραιότητας, πράγμα που συνεπάγεται καλύτερα αποτελέσματα σε ολόκληρο το σύστημα.
• Η νομοθεσία που υποστηρίζει το σύστημα PREVENT αποτελεί επίσης βασική πτυχή της επιτυχίας του. Οι νόμοι αυτοί υποχρεώνουν τους δημόσιους αναδόχους να συμπληρώνουν το έντυπο ακεραιότητας για τις διαδικασίες σχετικά με το SEAP.
• Οι ΑΑ υποχρεούνται επίσης να τηρούν κώδικα δεοντολογίας με εσωτερικό κατάλογο ελέγχου. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς δημιουργεί εσωτερική ευαισθητοποίηση σχετικά με το τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Ο κώδικας δεοντολογίας συμβάλλει στην αποσαφήνιση της ασάφειας γύρω από γκρίζες ζώνες, όπως π.χ. δώρα, όπου υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ γενναιοδωρίας και κακόβουλης πρόθεσης..

• Ένα περιοριστικό χαρακτηριστικό είναι ότι το σύστημα δημιουργήθηκε για την πρόληψη των οικογενειακών συγκρούσεων συμφερόντων. Ως εκ τούτου, το σύστημα δεν εντοπίζει άλλες πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν φίλους και πρώην συναδέλφους. Επίσης, το σύστημα PREVENT δεν επαληθεύει δημόσιες συμβάσεις κάτω από ορισμένα κατώτατα όρια.
• Αν και δεν είναι υποχρεωτικό, στην πράξη το σύστημα PREVENT χρησιμοποιείται επίσης ως ορθή πρακτική για συμβάσεις κάτω από το κατώτατο όριο. Το χαμηλότερο ποσό που έπρεπε να ελεγχθεί από το σύστημα PREVENT ήταν 10 EUR.

Κάθε χώρα που επιθυμεί να ακολουθήσει το σύστημα PREVENT πρέπει να δημιουργήσει, ως πρώτο βήμα, ένα λειτουργικό σύστημα γνωστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και συμφερόντων. Μόλις ένα σύστημα όπως το PREVENT δημιουργηθεί, θα χρειαστεί ανθρώπινους πόρους και διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων για να τεθεί σε εφαρμογή (η ANI στελεχώνεται με 50 ερευνητές οι οποίοι ερευνούν οποιεσδήποτε προειδοποιήσεις ακεραιότητας).