Kraj: Włochy
Kategoria praktyki: Mianowanie przedstawiciela instytucji antykorupcyjnej
Kontakt:
- Nazwa instytucji/organu: Autorità Nazionale Anticorruzione (ANAC)
- Strona internetowa:http://www.anticorruzione.it/portal/public/classic/
- E-mail:protocollo
pec [dot] anticorruzione [dot] it (protocollo[at]pec[dot]anticorruzione[dot]it)
Przeciwdziałanie ryzykom nadużyć finansowych:
- Konflikt interesów
- Korupcja

Kontekst i cele
Włoski Krajowy Urząd do Zwalczania Korupcji (ANAC) został utworzony w 2012 r. na mocy ustawy antykorupcyjnej (ustawa nr 190/2012 o zapobieganiu i zwalczaniu korupcji oraz nielegalnej działalności w administracji publicznej). ANAC rozpoczął działalność z 30 pracownikami, ale po połączeniu z Urzędem Nadzoru Zamówień Publicznych w 2014 r. liczy ich około 300. Prawo antykorupcyjne podkreśla znaczenie zapobiegania nieuczciwym zachowaniom. W tym celu ANAC wprowadził krajowy plan antykorupcyjny (NACP) uzupełniony dwoma następującymi środkami na szczeblu niższym niż krajowy:
|
Opis praktyki
Trzyletni plan zapobiegania korupcji Zgodnie z prawem każda agencja publiczna/administracja/przedsiębiorstwo będące własnością państwa i w pełni przez nie kontrolowane musi opracować trzyletni plan zapobiegania korupcji (Piano triennale prevenzione corruzione). Każdy plan identyfikuje, analizuje i szacuje konkretne zagrożenia korupcyjne w administracji publicznej. Wskazuje również odpowiednie środki zapobiegawcze. Co najważniejsze, plan ma zostać opracowany przy zaangażowaniu obywateli i innych odpowiednich zainteresowanych stron. Oznacza to, że każda administracja musi przeprowadzić konsultacje społeczne i zasięgnąć opinii na temat planu przed jego wdrożeniem. Musi on uwzględniać specyficzny rozmiar administracji, jej cechy i ryzyko, zgodnie z krajowymi wytycznymi[1]. Przykład takiego planu Instytucji Zarządzającej ds. Spójności Terytorialnej podano poniżej: Agencja Spójności Terytorialnej – załącznik do trzyletniego planu zapobiegania korupcji i przejrzystości 2019-2021 https://www.agenziacoesione.gov.it/wp-content/uploads/2019/02/Decreto_24_2019_ALL3.pdf. Urzędnik odpowiedzialny za przejrzystość i zapobieganie korupcji (RTPC) Każda administracja publiczna musi również wyznaczyć urzędnika odpowiedzialnego za przejrzystość i zapobieganie korupcji. Do jego obowiązków należą:
Ta dwuczęściowa praktyka (plany i urzędnik) bezsprzecznie dotyczy również administracji publicznej, która zarządza funduszami ESI. W tym celu podpisano protokół ustaleń z instytucją zarządzającą (Agencją Spójności Terytorialnej) Narodowym Programem Operacyjnym na lata 2014-2020 „PON GOV” w celu opracowania zestawu konkretnych wskaźników służących zwalczaniu nadużyć finansowych w administracji publicznej[2]. Dwa przykłady wniosków w krajowych i regionalnych Instytucjach Zarządzających to:
Aby wspierać wymianę praktyk, ANAC utworzył platformę w celu gromadzenia planów. Każda administracja może zdecydować się na przesłanie swojego planu online. W ten sposób są one publicznie dostępne i mogą stanowić wkład w ujednolicone praktyki we włoskich administracjach publicznych. Ponadto platforma umożliwia ANAC monitorowanie procedur i identyfikację trendów. Do chwili obecnej 3400 organów administracji publicznej zaktualizowało informacje w bazie danych. W uzupełnieniu do tego istnieje teraz baza danych funkcjonariuszy RTPC. Działa na zasadzie dobrowolności, ale obecnie liczy prawie 5000 funkcjonariuszy[5]. Wreszcie, ANAC uruchomił platformę współpracy społecznej o nazwie FORUM RPCT, aby dalej wspierać wymianę praktyk w ramach[6] sieci RPCT, a także publiczny Dzień Przejrzystości poświęcony urzędnikom RPTC (w 2020 roku ANAC był gospodarzem tego wydarzenia online, gromadząc 1000 uczestników). |
[1]https://www.interno.gov.it/sites/default/files/modulistica/nuovo_piano_2020-2022.pdf
[2]https://www.anticorruzione.it/portal/rest/jcr/repository/collaboration/Digital%20Assets/anacdocs/Attivita/ProtocolliIntesa/2017/prot.Anac.20.11.2017.indicatori.corruzione.pdf.
[3]https://www.lavoro.gov.it/Amministrazione-Trasparente/Altri-connuti/Documents/PTPCT-2020-2022.pdf
[4]https://por.regione.puglia.it/documents/43777/165442/Policy+Antifrode+POR+Puglia+20142020.pdf/fb99adc5-4278-5e81-3c44-7e02bc86b6d8?t=1564393298806
[5]http://dati.anticorruzione.it/#/rpct
[6]https://www.anticorruzione.it/portal/rest/jcr/repository/collaboration/Digital%20Assets/anacdocs/Comunicazione/Eventi/lettera%20RPCT%202020_VS_2.pdf
Wyjątkowe funkcje
Te dwie praktyki są innowacyjne z następujących powodów.
|
Wyniki i rezultaty
Poprawa wyników zarządzania publicznego: badanie porównawcze przeprowadzone w 2015 r. i oparte na wywiadach ustrukturyzowanych z urzędnikami RPCT z dużych gmin wykazuje pozytywną korelację między realizacją planów a cyklem wyników każdej gminy[1]. Raport krajowy UNODC ONZ dotyczący cyklu przeglądów 2016-2021[2] odnotował sukces funkcjonariuszy RPCT i podkreślił projekt jako dobrą praktykę na stronie 23 raportu. Wprowadzenie specjalnego urzędnika antykorupcyjnego w każdej agencji państwowej doprowadziło do lepszego wdrożenia środków naprawczych. |
[1]http://qualitapa.gov.it/sitoarcheologico/risorse/focus/focus-detail/article/benchmarking-sullimpatto-organizzativo-dei-piani-triennali-di-prevenzione-della-corruzione-tra-i-co/index. html
[2]http://www.unodc.org/documents/treaties/UNCAC/CountryVisitFinalReports/2019_11_22_Italy_Final_Country_Report.pdf
Kluczowe czynniki sukcesu
|
Napotkane wyzwania i wyciągnięte wnioski
Organy administracji najwyższego szczebla nie zawsze poświęcają należytą uwagę walce z korupcją. Konieczne jest zwiększenie świadomości w zakresie zwalczania jej na najwyższych szczeblach oraz jasna kultura promująca walkę z nią we wszystkich administracjach. Przykładowo, nadal utrzymuje się niski poziom rotacji kadry zarządzającej działającej na obszarach o podwyższonym ryzyku korupcyjnym. Jest ona potrzebna, aby zapobiec niewłaściwym relacjom władzy, które mogłyby prowadzić do nieuczciwych zachowań. Dowody wskazują jednak, że rotację stosuje tylko 40% administracji. |
Potencjał do przenoszenia
Praktyka ta została przekazana innym krajom w ramach unijnych projektów partnerskich (Serbia, Turcja, Czarnogóra). Ponadto inne rządy rozważają wprowadzenie urzędników ds. walki z korupcją i przejrzystości do administracji lokalnej. Model ten zastosowano w kontekście EXPO 2015 Milano i dlatego został wzięty za przykład przez OBWE (Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) podczas warsztatów technicznych poświęconych zapobieganiu korupcji. |