Κατάλογοι ελέγχου για τον κίνδυνο απάτης στη Σικελία

Οι κατάλογοι ελέγχου της απάτης που καταρτίστηκαν από τη ΔΑ της Σικελίας περιλαμβάνουν δείκτες με ιδιαίτερη αναφορά στις διαδικασίες ανάθεσης και τις αιτήσεις πληρωμής. Οι κατάλογοι ελέγχου περιλαμβάνουν 23 ερωτήσεις σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης και 12 ερωτήσεις σχετικά με τις αιτήσεις πληρωμής.

Ο κατάλογος ελέγχου που καλύπτει τις διαδικασίες ανάθεσης έχει την ακόλουθη δομή:

1) Επιλογή δικαιούχων

• Σύγκρουση συμφερόντων
• Ψευδείς δηλώσεις εκ μέρους των υποψηφίων
• Διπλή χρηματοδότηση

2) Εκτέλεση και έλεγχος

• Διαφθορά και παράνομες πληρωμές
• Παραβίαση των διαδικασιών ανάθεσης
• Χειραγώγηση των τεχνικών προδιαγραφών
• Διαρροή δεδομένων προσφορών
• Νόθευση διαγωνισμών, μη ισορροπημένες προσφορές και χειραγώγηση των προσφορών
• Αδικαιολόγητη ανάθεση σε έναν μόνο προμηθευτή
• Διαχωρισμός των εντολών ανάθεσης
• Ακατάλληλος συνδυασμός συμβάσεων

Για παράδειγμα, μπορείτε να βρείτε παρακάτω ορισμένες ερωτήσεις σχετικά με την επιλογή δικαιούχων στις διαδικασίες ανάθεσης:

• Κατά την επιλογή τηρήθηκε η πολιτική για τη σύγκρουση συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων δήλωσης προσωπικού και μέτρων για τη διασφάλιση της τήρησης της εν λόγω πολιτικής; Ο φορέας εκμετάλλευσης που είναι υπεύθυνος για τη σύμβαση υπέβαλε δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων; Παρουσιάζεται με συνεκτικό τρόπο;
• Έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν πραγματοποιήθηκε δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων και επακόλουθων ενεργειών;
• Η εξέταση των αιτήσεων έργων περιλάμβανε εξέταση όλων των δικαιολογητικών εγγράφων και των υπεύθυνων δηλώσεων;
• Ελέγχθηκαν ενδιάμεσες ή προσωρινές δηλώσεις μέσω δημόσιων βάσεων δεδομένων (κωδικός αναγνώρισης έργου, βάση δεδομένων δικαιούχων της περιφέρειας κ.λπ.);

Οι ερωτήσεις του καταλόγου ελέγχου σχετικά με την νόθευση των προσφορών, τις μη ισορροπημένες προσφορές και τη χειραγώγηση των προσφορών περιλαμβάνουν τα εξής:

• Ήταν η επιλεγείσα προσφορά υπερβολικά υψηλή σε σχέση με το εκτιμώμενο κόστος, τις δημοσιευμένες τιμές, με παρόμοιες υπηρεσίες, με τις μέσες τιμές του κλάδου και τις ορθές τιμές της αγοράς;
• Χρησιμοποιήθηκαν οι ηττηθέντες προσφέροντες ως υπεργολάβοι;
• Υπάρχουν ασυνήθιστες δομές στις προσφορές (π.χ. οι προσφορές διαιρούνται σε ακριβή ποσοστά, η πλέον συμφέρουσα προσφορά είναι ελάχιστα κάτω από το όριο αποδεκτών τιμών, σταθερά υψηλές τιμές από όλους τους προσφέροντες, προφανείς συνδέσεις μεταξύ των προσφερόντων);

Ο κατάλογος ελέγχου για τις αιτήσεις πληρωμής περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:

1) Εσφαλμένη χρέωση δαπανών

2) Ατελείς τιμολογιακές πρακτικές

3) Παραποιημένα, διογκωμένα ή διπλά τιμολόγια

4) Παροχή εικονικών υπηρεσιών

 Τα ακόλουθα είναι δείγματα ερωτήσεων που καλύπτουν την εκτίμηση του κινδύνου απάτης στις αιτήσεις πληρωμής:

• Το κόστος εργασίας/υπηρεσίας/προμήθειας είναι υπερβολικό ή ασυνήθιστο;
• Το κόστος εργασίας/υπηρεσίας/προμήθειας δεν είναι ανάλογο με την εξέλιξη της σύμβασης;
• Ο ανάδοχος υποβάλλει ελλιπή ή ανεπαρκή τεκμηρίωση;
• Οι τιμές φαίνονται υπερβολικά υψηλές σε σύγκριση με παρόμοιες συμβάσεις, τιμοκαταλόγους ή μέσες τιμές του κλάδου;
• Υπάρχουν τιμολογημένα εμπορεύματα/υπηρεσίες που δεν μπορούν να προσδιοριστούν ή να υπολογιστούν;
• Υπάρχει απόδειξη για τιμολογημένα εμπορεύματα ή υπηρεσίες;
• Αντιστοιχούν τα τιμολογημένα εμπορεύματα σε παραγγελία; Είναι η παραγγελία αμφισβητήσιμη;
• Όσον αφορά τα τιμολόγια: Οι τιμές, οι περιγραφές των προϊόντων ή τα ποσά είναι σύμφωνα με τη σύμβαση;
• Ορισμένα τιμολόγια περιλαμβάνουν το ίδιο ποσό, τα ίδια αριθμητικά στοιχεία, την ίδια ημερομηνία κ.λπ.;
• Η πληρωμή συνδέεται με όμιλο εταιρειών υπεργολαβίας στο πλαίσιο ενός συστήματος «διαδοχικού τύπου»;
• Πραγματοποιούνται πληρωμές σε υπεράκτιες εταιρείες;

Το πλήρες περιεχόμενο της αυθεντικής ιταλικής έκδοσης των καταλόγων ελέγχου μπορεί να μεταφορτωθεί από τον ακόλουθο σύνδεσμο https://www.euroinfosicilia.it/misure-antifrode-del-po/  ανοίγοντας τον φάκελο ZIP «DDG n.572/2019» στο κάτω μέρος της σελίδας και στη συνέχεια τον φάκελο «Checklists (October 2019)» à «Allegato 2A_Affidamenti Dlgs 50_rev» και «Allegato 3A_Rimborso_OpBeSe_rev».

Εκτός από τους καταλόγους ελέγχου, η ΔΑ διαθέτει ένα «εργαλείο αυτοαξιολόγησης σχετικά με κινδύνους απάτης», το οποίο έχει σχεδιαστεί για την εκτίμηση κινδύνων απάτης σύμφωνα με τη μεθοδολογία που καθορίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εγκρίθηκε το 2017, και μια ομάδα εργασίας για την αυτοαξιολόγηση σχετικά με κινδύνους απάτης η οποία είναι υπεύθυνη για τη διατύπωση ad hoc προτάσεων για την καταπολέμηση της απάτης και μέτρων μετριασμού (https://www.euroinfosicilia.it/p-o-fesr-sicilia-20142020-approvazione-dello-strumento-di-autovalutazione-rs_fraud_risk_assessment_acadg_v-01giugno2017-ed-istituzione-del-gruppo-di-lavoro-per-lautovalutazione-del-rischio-fr/). Η ΔΑ της Σικελίας εξέτασε τη δυνατότητα χρήσης του συστήματος εξόρυξης δεδομένων ARACHNE και ενσωμάτωσής του στο προαναφερθέν εργαλείο αυτοαξιολόγησης: αυτό θα επιτρέψει τη βελτίωση των επαληθεύσεων και την καλύτερη ενοποίηση των αποτελεσμάτων της αναζήτησης κατά τη διάρκεια των ερευνών απάτης, βελτιώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα και την ακρίβεια των στρατηγικών καταπολέμησης της απάτης στο σύνολό τους. Ωστόσο, για τη συγχώνευση αυτών των εργαλείων θα χρειαστεί σημαντική επένδυση χρόνου καθώς και η σύσταση μιας ad hoc ομάδας εμπειρογνωμόνων ΤΠ για το έργο αυτό.

Μία από τις βασικές προκλήσεις για την εποικοδομητική υιοθέτηση και διάδοση των πρακτικών καταπολέμησης της απάτης είναι η σημαντική έλλειψη εσωτερικού προσωπικού το οποίο να υποστηρίζει τη συστημική εφαρμογή τους. Ως εκ τούτου, έχει καίρια σημασία για την επιτυχία αυτών των στρατηγικών η θέσπιση μέτρων για την ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό, οι οποίοι συχνά είναι ανεπαρκείς. Είναι εξίσου σημαντικό να εκπαιδευτούν όλοι οι φορείς της δημόσιας διοίκησης στην ορθή εφαρμογή εργαλείων όπως το ARACHNE, οι κατάλογοι ελέγχου της απάτης και ο πίνακας αυτοαξιολόγησης.

Σημαντική προϋπόθεση για την πρακτική της συνεχούς παραγωγής θετικών συστημικών αποτελεσμάτων είναι η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας της ΔΑ και των Ενδιάμεσων Φορέων (ΕΦ). Αυτό περιλαμβάνει την αύξηση της γενικής ευαισθητοποίησης σχετικά με τη διαθεσιμότητα των υφιστάμενων εργαλείων, την κατάρτιση του προσωπικού των ΔΑ/ΕΦ σχετικά με την ορθή χρήση τους και την ενθάρρυνση της συντονισμένης δράσης μεταξύ των υπηρεσιών και μεταξύ των θεσμικών οργάνων

Η χρήση λεπτομερών καταλόγων ελέγχου για τη συμπλήρωση των υφιστάμενων διαδικασιών καταπολέμησης της απάτης θα μπορούσε να κοινοποιηθεί και σε άλλες ΔΑ. Οι κατάλογοι ελέγχου της ΔΑ της Σικελίας κοινοποιήθηκαν σε εκπαιδευτικό σεμινάριο για ΔΑ, το οποίο πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της ΓΔ REGIO στις Βρυξέλλες στις 14 και 15 Ιανουαρίου 2020 στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής ενότητας 6 της σύμβασης-πλαίσιο για τον εντοπισμό και την πρόληψη της απάτης σε σχέση με τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία. Το περιεχόμενο των καταλόγων ελέγχου μεταφράστηκε στα αγγλικά για να αποτελέσει μέρος του υλικού για τη μελλοντική κατάρτιση στελεχών.